Shisha-pen – Hype onder de jongeren!

Het is donderdagmiddag en ik ben net in de keuken groente aan het snijden als Rocco thuiskomt. “Hai schat, wat ben je laat?!” “Ja, ik was nog even met wat vrienden chillen in het winkelcentrum.” “Okay, was het gezellig?” “Ja, één van mijn vrienden had zo’n waterpijp waar ik een paar trekjes van heb genomen…”

De shisha-pen

Op dat moment valt het mes uit mijn handen. “Een waterpijp? Pardon?” Rocco haast zich nog om te zeggen dat er geen ‘nicotine en zo’ in zat, maar het kost me toch wat moeite om het ‘jaren-70-beeld’ van hippies met een waterpijp uit mijn hoofd te bannen. Als ik doorvraag bedoelt hij blijkbaar toch wat anders dan de waterpijp die ik in mijn hoofd heb, hij kan alleen niet meer op de naam komen.
Na wat speurwerk van mijn kant, lijkt hij het te hebben over ‘de shisha-pen’, een nieuwe hype onder de jongeren. Maar wat is in hemelsnaam een ‘sisha-pen’? En potverdikke, waarom horen ouders pas over dit soort nieuwe hypes, als het al een hype is? En het dus eigenlijk al te laat is. Ik had me graag vooraf willen verdiepen. Nu stond ik in eerste instantie met een mond vol tanden.

Wat is een shisha-pen?

Een shisha-pen is een soort e-sigaret of (inderdaad Rocco) een redelijk onschadelijke waterpijp (in de vorm van een sigaret). De shisha-pen is ook bekend onder de naam ‘hookah-pen’. Met deze vorm van elektronisch roken, rook je een vloeistof die verdampt wordt. Roken is eigenlijk niet het goede woord, ‘dampen’ zou een betere benaming zijn. De shisha-pen is in allerlei zoete smaakjes verkrijgbaar, wat voor jongeren natuurlijk heel aantrekkelijk is. Denk bijvoorbeeld aan cola, appel, aardbei of bubblegum, maar er zijn nog veel meer smaakjes. Doorgaans allemaal zonder nicotine.

Hoe werkt het?

Als je een trek neemt van deze waterpijp geeft de luchtdruksensor een signaal aan de chip. De chip geeft de batterij een seintje dat hij stroom moet geven aan het verwarmingselement (atomizer of verdamper) waar een lontje omheen zit. De lont met de vloeistof wordt hierdoor verwarmd waardoor de vloeistof verdampt. Hierdoor ontstaat er waterdamp en die waterdamp inhaleer je. In sommige shisha-pennen zit aan het uiteinde een ledlampje om het branden van een sigaret te simuleren.

Is het ongezond?

Laat ik voorop stellen het in ieder geval niet gezond is, want je krijgt er wel bepaalde stoffen mee binnen waarvan nog niet is aangetoond of het ook bij langdurig gebruik nog steeds onschadelijk is. De shisha-pen is nog hartstikke nieuw, dus er is nog maar nauwelijks onderzoek naar gedaan. Er treedt echter geen verbranding op, zoals bij een normale sigaret, waardoor er geen schadelijke stoffen vrijkomen als koolmonoxide, teer, ammonia en cyanide.

In de waterdamp bevinden zich echter wel de stoffen: propyleenglycol (om nep rook te creëren) en glycerol. Van propyleenglycol is bekend dat de stof je luchtwegen en ogen kan irriteren. In sigaretten is de stof mogelijk kankerverwekkend, maar omdat er bij de shisha-pen geen verbranding is, kan hier nog weinig over worden gezegd. Men weet het simpelweg niet. Misschien is het daarom handig om er gewoon maar niet aan te beginnen, voor er wat meer over bekend is.

Varianten

Net zei ik al dat de meeste shisha-pennen zonder nicotine zijn, maar er zijn ook shisha-pennen mét de verslavende stof nicotine te koop. Het is natuurlijk niet wenselijk dat pubers dit binnen krijgen en je kunt je voorstellen dat de pennen met nicotine schadelijker zijn.

Populair onder jongeren

Het is niet zo verwonderlijk dat de shisha-pennen in korte tijd een hype zijn geworden onder jongeren. Omdat ze geen tabak bevatten, vallen ze niet onder de tabakswet, zodat ook jongeren ze onder de zestien jaar gewoon kunnen kopen. Zowel de smaakjes als de prijs is aantrekkelijk. Je koopt al een shisha-pen vanaf 3,95 euro. Het is dus een stuk aantrekkelijker dan ‘gewoon roken’ want één shisha-pen is goed voor zo’n 500 tot 600 inhalaties. Dat zijn er behoorlijk wat. En er is nog een voordeel, de shisha-pen leent zich perfect voor uitgaansgelegenheden, want omdat er geen rook uitkomt (er is immers geen verbranding) mag je het gewoon overal gebruiken. Het rookverbod gaat hier dus niet op.

Daarbij lijkt de marketing van de shisha-pen ook nog eens gericht op jongeren. Denk bijvoorbeeld aan het flitsende, bontgekleurde uiterlijk van de pennen, de (vooral voor jongeren) aantrekkelijke smaakjes en de prijs. Dit wordt nog eens versterkt doordat op social media diverse BN’ers met zo’n pen worden gespot. Is het dampen van een shisha-pen dan stoer? Nee natuurlijk niet, maar daar moeten jongeren vooral zelf achter komen. Dat willen ze echt niet van ons horen.

Moeten jongeren dan maar massaal aan de shisha-pen?

Eerlijk gezegd denk ik niet dat dit wenselijk is. Het is dan misschien niet verslavend en waarschijnlijk zelfs niet eens zo ongezond, maar gezond is het natuurlijk ook niet. En het is wel een heel makkelijke opstap naar shisha-pennen mét nicotine en vervolgens via de e-sigaret naar de gewone sigaret. Ook zijn de gevolgen op langere termijn nog niet onderzocht, dus of het gebruik ook op de langere termijn zonder schade is, dat is nog maar de vraag.

Ik vind het ook best zorgwekkend te lezen dat 5% van de kinderen vanaf 11 jaar toegeeft wel eens een shisha-pen te hebben gebruikt. Alsof het een nieuw soort snoep is?! Bij kinderen tussen de 11 en 16 jaar ligt dit percentage zelfs boven de 20%. Volgens het RIVM bezorgt het nemen van één trekje van de shisha-pen bij de meeste mensen een droge keel of leidt het tot hoesten. Om de mogelijke risico’s in kaart te brengen, heeft het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu gevraagd de productveiligheid van de pen te analyseren.

Misschien moeten we maar even op die uitslag wachten. De kans is echter klein dat jongeren hierop zullen wachten, zij vinden het vooral heel stoer, goedkoop en makkelijk verkrijgbaar. Voor ons als ouders dus de taak onze kinderen hierop te wijzen, maar ja, dan moet je natuurlijk wél van het bestaan op de hoogte zijn. Graag vooraf en niet achteraf (zoals in mijn geval).

Update 21 mei 2021

Vanaf 1 juli 2022 komt er een einde aan e-sigaretten met smaakjes als appeltaart, winegum of piña colada. Dat heeft de ministerraad op voorstel van staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport besloten. Uit onderzoek blijkt dat smaakjes erg in trek zijn bij jongeren. Ook komen er steeds meer aanwijzingen dat het gebruik van een e-sigaret voor jongeren een opstap is naar het roken van tabakssigaretten. Om deze reden komt het kabinet met nieuwe regelgeving die het straks niet meer mogelijk maakt om smaken – behalve tabakssmaak – aan de vloeistoffen van een e-sigaret toe te voegen. 

Het kabinet baseert zich met deze regelgeving op wetenschappelijk onderzoek van onder andere het Trimbos Instituut over e-sigaretten. Er is namelijk steeds meer wetenschappelijk bewijs over de schadelijkheid, verslavendheid en aantrekkelijkheid van de e-sigaret. Het kabinet kiest er daarom voor om de e-sigaret verder te ontmoedigen behalve voor mensen die graag willen stoppen met roken en het echt niet voor elkaar krijgen met de reguliere, bewezen effectieve methoden. 

Meer informatie

Opkomende trend voor jongeren: Snus, het alternatief op de sigaret
Stoppen met roken kan soms best een beetje lastig zijn
Drugsgebruik onder jongeren. Wat moeten we weten?
Oogboltatoeage – Je ogen tatoeëren
Gameverslaving, vluchten in een digitale wereld. Kan het kwaad?
Medicijnverslaving onder jongeren. Wat zijn de gevaren?
Stoppen met roken, maar hoe dan?
Stoppen met roken
E-sigaret – Zwanger & stoppen met roken: is de e-sigaret een alternatief?
Energiedrankjes, hoe slecht zijn ze?

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
gezondheidsnet.nl
rivm.nl
Stockfoto: 123rf.com