Vijfde ziekte, een veel voorkomende kinderziekte, maar kan het kwaad?
Naast bekende rode vlekjes kinderziekten als mazelen en waterpokken, is er de vijfde ziekte. Ook wel bekend met de naam erythema infectiosum. De vijfde ziekte komt vooral voor bij kinderen tussen de vier en tien jaar. Meestal verloopt het erg mild. De ziekte wordt veroorzaakt door een virus. Het parvovirus B19. Een kind kan het maar één keer krijgen.
Waar komt de naam vijfde ziekte vandaan?
De ziekte dankt haar naam aan de volgorde waarin men vroeger de vlekjesziekten beschreef: 1. mazelen 2. roodvonk 3. rodehond 4. ziekte van Filatov-Dukes (dit bleek later een variant van rodehond te zijn) 5. erythema infectiosum (vijfde ziekte) en 6. exanthema subitum (zesde ziekte).
Incubatietijd
De incubatietijd is zeven tot twaalf dagen. Ongeveer 60% van de volwassenen is tegen de ziekte beschermd, omdat zij deze al hebben doorgemaakt in het verleden. De symptomen zijn vrij onschuldig.
Symptomen vijfde ziekte
Bij kinderen beginnen de klachten meestal met:
- kleine rode vlekjes in het gezicht (niet op voorhoofd, neus bovenlip en kin)
- hangerig
- soms vuurrode wangen
- soms koorts
- geen/verminderde eetlust
De grillige vlekjes komen als eerste. Kleine en grote vlekjes door elkaar. Vaak verschijnen ze eerst in het gezicht en daarna op de billen, armen, benen en romp. De vlekjes kunnen jeuken en de huid kan gloeien (voelt warm aan). Je kindje kan wat hangerig zijn en lichte verhoging hebben. In de meeste gevallen worden kinderen niet heel ziek. Na zo’n vijf tot negen dagen is de uitslag doorgaans weer verdwenen.
De vlekjes kunnen nog een paar weken lang terugkomen, bijvoorbeeld door een warme douche, kou of drukte. Ze verdwijnen dan ook weer snel. Volwassenen hebben vaak last van stijve handen en voeten. Dit duurt meestal 1 tot 2 weken. Volwassenen krijgen soms vlekjes.
Leg zieke kinderen liever niet in de felle zon of in een warm bed. Hierdoor kan de huiduitslag de eerste weken erger worden.
Behandeling
De vijfde ziekte gaat vanzelf weer over, dus in principe is er geen behandeling noodzakelijk en is het gewoon een kwestie van goed uitzieken. Vertel wel op school en kinderopvang wat je kindje heeft. Vooral omdat de ziekte zo besmettelijk is. Ouders kunnen dan letten op de klachten of symptomen bij hun kind.
Als je kindje geen hoge koorts heeft en zich niet zo ziek voelt, is er geen reden om de huisarts te benaderen. Neem wel contact op met de huisarts als je kindje zich wel ziek voelt en hoge koorts heeft.
Hoe kun je de ziekte krijgen?
Het virus zit in de keel van iemand die besmet is. Door hoesten en niezen komen kleine druppeltjes met het virus in de lucht. Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet raken. Iemand met de vijfde ziekte kan andere mensen besmetten vanaf 1 week voordat hij ziek wordt en de vlekjes verschijnen. Het is vooral besmettelijk als je lange tijd dicht bij iemand in de buurt bent die het virus heeft. Bijvoorbeeld in gezin, kinderdagverblijf, peuterspeelzaal of school.
Iedereen die (nog) geen vijfde ziekte hebben gehad, kunnen besmet raken en ziek worden.
Hoe voorkom je besmetting?
Om besmetting te voorkomen, kun je rekening houden met een aantal zaken:
Gebruik een papieren zakdoek en gooi deze na gebruik gelijk wel. Geen zakdoek bij de hand? Hoest dan in de plooi van je elleboog.
Was altijd na hoesten, niezen en snuiten je handen.
Houd pasgeboren baby’s uit de buurt van hoestende en niezende mensen.
Leer ook kinderen op een goede manier te niezen en hoesten.
Complicaties
Meestal verloopt de ziekte erg mild en is je kindje er nauwelijks ziek van. In zeldzame gevallen kunnen er complicaties optreden, zoals bloedarmoede en gewrichtsontsteking.
Zwangerschap en vijfde ziekte
Voor zwangeren die de ziekte nog niet doorgemaakt hebben (dus nog geen antistoffen tegen het parvovirus hebben) kan de ziekte voor de foetus fataal zijn. In het eerste trimester bestaat een verhoogde kans op een miskraam. Bij infecties van de foetus later in de zwangerschap kan zeer ernstige foetale bloedarmoede ontstaan (door remming van de bloedaanmaak) met groot risico op overlijden van het kind. Behandeling is mogelijk door het toedienen van een intra-uteriene transfusie.
Meer informatie
Mazelen. Een onschuldige kinderziekte? Of toch niet helemaal?
Rodehond, een infectieziekte verzoorzaakt door het rubellavirus
Zesde ziekte, een onschuldige kinderziekte?
Mazelen, een zeer besmettelijke infectieziekte. Hoeveel kwaad kan het?
Welke bekende kinderziekten zijn er?
Medisch alfabet
Huiduitslag bij je baby – Check de rode vlekkenwijzer
Koorts. Waar is het goed voor en wat moet je er aan doen?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com