Opvang van Oekraïense vluchtelingen, een mooi gebaar maar denk vooraf goed na

Als ik ronddwaal over social media, dan zie ik hier en daar berichten voorbij komen van mensen die hun huis beschikbaar stellen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Volgens de berichtgeving schijnen duizenden Nederlanders zich hiervoor al te hebben aangemeld. Volgens berichten op social media is dat bij sommigen zelfs al gerealiseerd.  Hoewel ik die berichtgevingen twijfelachtig vind, want het is pas sinds 1 maart mogelijk en dan gaat er ook nog eens een intake aan vooraf.

Recreatiewoningen in Texel

Ergens in de media zag ik ook een bericht voorbij komen van de Texelse raad, die hiervoor aan de bel trok bij de eigenaren van recreatiewoningen. Mocht je er zelf over nadenken, lees dan even verder. We hebben het hier namelijk niet over de aanschaf van een nieuwe gadget, wat je weer aan de kant kunt gooien als het niet bevalt. Het gaat hier om (veelal getraumatiseerde) mensen van vlees en bloed. Volwassenen, kinderen en ouderen. Wie A zegt, moet ook B willen (of kunnen) zeggen.

Geloof in altruïsme

Iedereen die mij een beetje kent, weet dat ik niet in altruïsme geloof. Dat betekent niet dat ik nooit voor iemand klaar sta, integendeel. Het betekent dat ik niet geloof dat een mens (in deze dualistische wereld) tot pure altruïsme in staat is. Dat er bij alles wat iemand doet, altijd een stukje eigen belang tegenover staat. Dat geeft ook niets, want in veel gevallen kan dat een win/win situatie opleveren. Het is echter wel belangrijk dat je dit van jezelf bewust bent. Zeker voordat je een dergelijke grote beslissing gaat nemen als het in huis halen van Oekraïense vluchtelingen. Want zo’n stap heeft een behoorlijke impact op jullie (gezins)leven. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar het is wel belangrijk dat je hier vooraf goed over nadenkt. We weten immers op dit moment totaal niet hoelang deze situatie/noodzaak gaat duren.

Het financiële plaatje

Money makes the world go round. Praten over geld vind ik persoonlijk altijd een beetje banaal, maar je kop in het zand steken en niet naar de financiële consequenties kijken is rondom dom. Vaak bestaat er een logeerregeling voor de opvang van vluchtelingen in je woning, maar dit geldt (op dit moment) niet voor Oekraïense vluchtelingen. Belangrijk om te weten, want alle kosten voor het opvangen zijn dus voor je eigen rekening. Voor je begint om deze mensen in huis te halen, is het dus van belang vooraf een kostenraming te maken, of jullie budget dit wel toelaat. Want extra mensen in huis, betekent: extra energiekosten, eten, waterverbruik, drank, et cetera. Die ruimte in jullie budget moet er natuurlijk wel zijn.

Door de overheid moet nog worden besloten welke verblijfstatus Oekraïense vluchtelingen in Nederland gaan krijgen. Op dit moment is nog niet bekend hoe zal worden omgegaan met particuliere opvang. Op korte termijn hoeft dat geen probleem te zijn, maar langdurige opvang van Oekraïense vluchtelingen kan effect hebben op je toeslagen, uitkering en gemeentelijke belastingen.

Inleveren van privacy

Naast het financiële aspect, is er nog een keerzijde. Je levert namelijk behoorlijk wat privacy in, wanneer er ineens “vreemde” mensen in huis zijn. Niet voor een nachtje, niet voor een weekje, maar voor langere – of zelfs onbekende -periode. Mensen die ook graag gebruik willen maken van de badkamer, het toilet en de keuken. En misschien lijkt het in eerste instantie gezellig als jullie ’s avonds gezellig met elkaar in de huiskamer zitten, maar op het moment dat je een serieus gesprek met je partner wilt voeren, is dat misschien niet helemaal wenselijk. Stuur je ze dan naar zolder? Of naar buiten?

Heftige momenten

Een ander aspect waar je misschien niet direct bij stil staat, is de traumatische ervaring die vluchtelingen bij zich kunnen dragen. Ze vluchten uit een oorlogsgebied, hebben alles moeten achterlaten en hebben wellicht heftige dingen meegemaakt. Het kan niet anders dan dat dit zijn impact heeft in hun doen en laten. Misschien zijn er wel momenten van angst, boosheid en/of verdriet. Hoe ga je hiermee om? En hoe bereid je eventuele kinderen hierop voor?

Taalbarrière

Last but not least, is de taalbarrière. Er zullen maar weinig mensen in Nederland zijn die de Oekraïense taal (Oekraïns of Russisch) machtig zijn. In een aantal gevallen zal het mogelijk zijn in Engels of Duits te communiceren, maar dat hoeft (zeker bij de ouderen) niet altijd het geval te zijn.

Hoe kan je een vluchteling in huis nemen?

Wie graag één of meerdere vluchtelingen in huis wil nemen, kan het beste contact opnemen met speciale organisaties die hierin bemiddelen. Bijvoorbeeld Takecarebnb.org of Gave.nl. Zij richten zich overigens niet alleen op de toestroom van vluchtelingen uit de Oekraïne, maar bemiddelen tussen álle vluchtelingen en opvangadressen.

Wat is de procedure?

Als eerste vul je een uitgebreid (online) intakeformulier in. Denk bijvoorbeeld aan NAW-gegevens, taalvaardigheden, opleiding, beroep, hobby’s, beschikbaarheid (in ruimte en in tijd) en gezinssamenstelling (eventueel een foto van jullie gezin).

Na aanmelding wordt er voor een matchmaker gezorgd. Deze neemt (doorgaans telefonisch) contact met je op en zal je uitnodigen voor een intakegesprek. In dit gesprek worden voorkeuren en verwachtingen in beeld gebracht.

Op basis van deze informatie wordt er gezocht naar een geschikte gast (of gasten) en volgt er bij een match, een voorstel voor een ontmoeting. Als dit goed verloopt (wederzijdse klik) wordt er een afspraak gemaakt om een weekend op proef te komen logeren. Pas als het weekend aan beide kanten goed is bevallen, start een logeerperiode.

Tips om een vluchteling in huis te nemen

Om alles zo goed mogelijk te laten verlopen, volgen hier een paar tips die je kunt toepassen:

1. Mobiliseer vrienden, familie, buren, zodat je niet alleen staat. Samen houd je het langer vol.
2. Probeer activiteiten/dagprogramma te bedenken (sport, ontspanning, thuisonderwijs).
3. Zorg voor voldoende privacy voor iedereen.
4. Maak praktische afspraken (douchen, slaaptijden, huissleutel, opruimen, et cetera)
5. Wees zo open en eerlijk mogelijk om misverstanden en irritaties te voorkomen.
6. Wees tolerant en begripvol en blijf alert op fysieke en mentale ontwikkelingen.
7. Geef je gasten de gelegenheid iets voor je terug te doen, zodat een wederkerigheid wordt.
8. Trek op tijd aan de bel bij de gemeente, als het niet meer gaat.

Toch maar geen vluchteling in huis, maar wel willen helpen?

Je moet je niet verplicht voelen deze stap te nemen. Het is prachtig als je het kan en wil, maar niet iedereen kan (of wil) dit opbrengen. Daar kunnen heel fundamentele redenen voor zijn, zoals onvoldoende financiën, de gezinssamenstelling niet geschikt vinden, medische redenen of gewoon een kwestie van ruimtegebrek.

Help380

Wil je graag helpen, zonder vluchtelingen in huis op te vangen? Dat kan, want er zijn genoeg andere belangrijke dingen die je kunt doen. Denk bijvoorbeeld aan: geld overmaken aan een hulporganisatie, hulp aanbieden in het buurtcentrum, mensen of goederen vervoeren, voedsel, speelgoed of kleding doneren, activiteiten bedenken voor kinderen, et cetera.

Meer informatie

Nibud ziet koopkrachtdalingen tot ruim 100 euro per maand
Een woning huren of kopen? Wat pas het beste bij jouw gezin?

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com