Het nut van een uitstrijkje
Ben je tussen de 30 en 60 jaar oud, dan krijg je iedere vijf jaar een oproep om een uitstrijkje te laten maken. Wat is nu precies een uitstrijkje? Hoe gaat het in zijn werk en waar wordt dan op getest? En als ze iets vinden, hoe gaat dit dan verder? Is het nuttig om een uitstrijkje te laten maken?
Wat is een uitstrijkje?
Een uitstrijkje, of eigenlijk beter gezegd een baarmoederhalsuitstrijkje, wordt afgenomen door cellen van de baarmoederhals af te schrapen. Hierbij gaat het om die cellen die in het overgangsgebied zitten tussen de vagina en de baarmoederhals. Er wordt ook gecontroleerd of je het HPV-virus bij je draagt. Dit staat voor Humaan papillomavirus. Dit virus kan bij langdurige aanwezigheid in het lichaam resulteren in baarmoederhalskanker. Omdat dit een langzaam proces is (meestal duurt dit 15 jaar), kan je veel leed voorkomen door iedere vijf jaar je te laten testen.
Waarom wordt dit onderzoek gedaan?
De uitstrijkjes worden gemaakt om baarmoederhalskanker te voorkomen. Er zijn namelijk voorstadia van dit type kanker, welke door het uitstrijkje ontdekt kunnen worden. Door op tijd hierbij te zijn kan je dus voorkomen dat het uitmondt in kanker.
Waar laat je een uitstrijkje afnemen?
In tegenstelling tot het borstonderzoek (waarbij je in ‘de bus’ verwacht wordt) kan je hiermee gewoon bij je huisarts terecht. Vaak worden de uitstrijkjes door de assistent gedaan of kan je aangeven wat je liever hebt (dit is dan meestal omdat de één dan een man is en de ander een vrouw). Zodra je de brief hebt ontvangen maak je gewoon een afspraak bij je eigen huisarts.
Hoe wordt een uitstrijkje afgenomen?
De doktersassistent of de huisarts zal je eerst rustig uitleggen wat er gaat gebeuren. Zeker als het de eerste keer is. Met het speculum (of eendenbek genoemd) zal zij het onderzoek afnemen. Allereerst wordt deze opgewarmd en door het tegen je aan te leggen kan je aangeven of het prettig aanvoelt qua temperatuur. Ze spreidt vervolgens de schaamlippen en zal het spectrum voorzichtig bij je naar binnen brengen.
Door deze eendenbek te openen kan ze de baarmoedermond zien. Met een borsteltje schraapt ze vervolgens (via de eendenbek) enkele cellen van de baarmoederhals. Dit gaat in een potje. Waarna ze voorzichtig het spectrum weer zal verwijderen. Een klein beetje bloedverlies hierna is niet ongewoon. De doktersassistente zal het laboratoriumformulier verder invullen. Met een speciale verpakking wordt deze naar het screeningslaboratorium opgestuurd. De uitslag krijg je via de post. Dit duurt wel tot zo’n 4 weken!
Hoe gaat het verder als er iets ontdekt wordt?
De cellen die afgenomen worden, worden onderzocht en beoordeeld of ze wel of niet normaal eruitzien. En in hoeverre je het HPV-virus bij je draagt. Zolang de cellen geen rare afwijkingen vertonen is de kans op baarmoederhalskanker klein. Hoewel dit natuurlijk nooit voor de volle honderd procent gegarandeerd kan worden. Het is en blijft immers een momentopname. Zijn er afwijkingen, dan kan dit duiden op een voorstadium van kanker. Omdat je er op deze manier op tijd bij bent, kan de gynaecoloog maatregelen nemen. Het voorstadium is namelijk nog goed te behandelen.
Welke uitslagen zijn er?
Er zijn meerdere uitslagen mogelijk:
Geen HPV: je hebt dus geen verhoogde kans op baarmoederhalskanker
Wel HPV, geen afwijkende cellen: de cellen zijn niet afwijkend, maar je draagt wel het HPV-virus bij je. In principe zal je lichaam dit virus zelf verwijderen. Omdat het natuurlijk altijd zo kan zijn dat het virus alsnog voor een voorstadium zorgt, wordt er aangeraden om over een half jaar weer een uitstrijkje te maken
Wel HPV, licht afwijkende cellen: op zich hoeft dit nog niets te betekenen, maar er wordt aangeraden om het wel verder te laten onderzoeken
Wel HPV, afwijkende cellen: meestal gaat het nog om een voorstadium waarbij je dus wel onder behandeling moet, maar er nog niet meteen van kanker sprake hoeft te zijn
Niet goed te beoordelen: ook dit komt voor. Er kunnen redenen zijn waarom het niet goed gelukt is en er dus een nieuw uitstrijkje nodig is.
Ben je verplicht om hieraan mee te doen?
Nee, dat ben je niet. Net als alle andere bevolkingsonderzoeken. Je doet dit echt puur voor jezelf. Er wordt je een kans gegeven waarbij de kosten niet voor jouw rekening komen. Andere redenen om tussendoor een uitstrijkje te laten maken kunnen tussentijds bloedverlies zijn en bloederige afscheiding (of bloedverlies) nadat je gemeenschap hebt gehad. Dit valt uiteraard niet onder een bevolkingsonderzoek.
Meer informatie
Eén op de zeven vrouwen krijgt te maken met borstkanker
Preventieve controles kanker, voorkomen is beter dan genezen
HPV en baarmoederhalskanker. Wat zijn de risico’s?
Vaginale afscheiding tijdens de zwangerschap. Is dat normaal?
Vaginale schimmelinfectie Candidiasis, candidose of candida
Bronvermelding
Tekst: Wil Cats
Stockfoto: 123rf.com
