Zo ga je om met een hersenschudding

Een paar dagen geleden werd ik gebeld door mijn partner: “Schrik niet schatje, maar ik zit in een ambulance…” Natuurlijk schrok ik wel, want dit zijn niet de woorden die ik graag had gehoord. Een tegemoetkomende fietser had zich op de verkeerde helft van het fietspad bevonden en mijn partner was met zijn e-bike frontaal op hem geknald, over de kop geslagen en op zijn hoofd gevallen. Gelukkig is mijn partner sportief en verkeert hij in goede conditie. De schade aan hem viel gelukkig mee. Meer dan wat blauwe plekken en een mogelijke lichte hersenschudding leek er niet te zijn. Gelukkig maar.

Hersenschudding

Een ongeluk zit in een klein hoekje, dat blijkt maar weer. Niet alleen voor ons als volwassenen, maar ook voor onze kids. Vooral kinderen tussen de 1 en 6 jaar hebben een verhoogde kans op een hersenschudding. Met name jongens. Maar liefst 1 op de 200 kinderen krijgt ooit te maken met een hersenschudding. Een hersenschudding is letsel van de hersenen. Bijvoorbeeld door een val of klap op het hoofd.

Wat is een hersenschudding?

De hersenen zitten los van de schedel en worden omgeven door vocht. Als je een klap tegen of op je hoofd krijgt, dan schudden je hersenen even door elkaar. Bij een harde klap kan het hersenweefsel tegen de binnenkant van je schedel aankomen, waardoor er schade aan de hersenen ontstaat en aan de bloedvaten die de hersenen voorzien van zuurstof. Hierdoor kunnen er zelfs bloedingen ontstaan.

Bij een hersenschudding is sprake van een licht traumatisch hersenletsel, waarbij doorgaans geen sprake is van blijvende schade. Het kan echter wel een aantal weken tot maanden duren voordat je weer helemaal beter bent. In sommige gevallen houd je er klachten aan over.

Wat is een hersenkneuzing?

Een hersenkneuzing is een middelzwaar tot ernstig traumatisch hersenletsel. Vaak is er hier sprake van blijvende schade. Het kan weken tot maanden duren voordat je weer beter bent en de kans op restklachten is groter dan bij een hersenschudding.

Hoe kun je een hersenschudding of hersenkneuzing oplopen?

Een ongeluk zit in een klein hoekje en de kans op een hersenschudding dus ook. Het kan je overal en op allerlei verschillende manieren overkomen. Denk bijvoorbeeld aan de val van een trap of klimrek, bij een verkeersongeval, een botsing met een ander, lichamelijk geweld of wanneer je met je hoofd tegen een lantaarnpaal aan loopt.

Hoe herken je een hersenschudding?

Sommige symptomen zijn wat duidelijker dan anderen. Een duidelijk signaal kan zijn wanneer je kind korte tijd het bewustzijn verliest en niet meer reageert op prikkels uit de omgeving. Het gaat hier om een kortdurend bewustzijnsverlies, die niet langer mag duren dan 15 minuten tot 30 minuten (zware hersenschudding). Is hij langer dan een half uur buiten bewustzijn, dan is er sprake van een ernstige hersenkneuzing.

Wanneer hij weer bij bewustzijn komt, kan hij nog even verward zijn. Kleine kinderen huilen misschien uit angst, onzekerheid of schrik. Grotere kinderen kunnen wellicht aparte vragen stellen. Er is echter ook een kans aanwezig dat kinderen opvallend stil zullen zijn en juist niet huilen. De verwardheid kan enkele minuten tot een uur duren. Duurt het langer, dan kan er sprake zijn van een ernstige hersenkneuzing.

Er kan ook sprake zijn van kortdurend geheugenverlies. De kans is aanwezig dat hij bijvoorbeeld niets meer weet wat er voor het ongeval gebeurde, of vlak daarna.

Soms ontstaan klachten die horen bij een hersenschudding pas na dagen of enkele weken op. In dat geval kun je het beste ook direct contact opnemen met huisarts of EHBO-post.

Kort samengevat zijn de symptomen:

Inwendig:

• Verlies bewustzijn (max 15 tot 30 minuten)
• Erge hoofdpijn (kan enkele dagen tot een week duren)
• Misselijkheid / braken
• Verward / tijdelijk geheugenverlies
• Dubbel, wazig en/of slecht zicht
• Duizelig / evenwichtsproblemen
• Vermoeid
• Gevoelig voor lichtprikkels
• Nekpijn
• Extra prikkelbaar (tot 3 maanden na de hersenschudding)

Uitwendig:

• Buil of wond op het hoofd
• Bloed uit neus, mond of oor
• Blauwe verkleuring rond de ogen

Wat doe je bij hoofdletsel?

Bij een harde klap tegen of op het hoofd, bel je direct de alarmlijn als:

• Het slachtoffer buiten bewustzijn is geraakt of minder aanspreekbaar
• Hij hevige hoofdpijn heeft of benauwd is
• Na een ernstig ongeval

Bij kleinere ongevallen kun je:

• De bult koelen met een coldpack
• Contact opnemen met huisarts of EHBO-post

Omgaan met een hersenschudding

Het is belangrijk de eerste dagen even rustig aan te doen (maar dagenlang bedrust is niet nodig). Na een paar dagen kunnen activiteiten weer rustig worden opgepakt. Gedurende de eerste weken kunnen er nog klachten zijn zoals hoofdpijn, prikkelbaar gedrag en/of concentratiestoornissen. Zorg voor voldoende slaap (beperk het slapen overdag) en zorg voor korte, wisselende activiteiten. Andere tips zijn:

• Beperk beeldschermactiviteiten (TV, computer, tablet, telefoon)
• Voorkom overbelasting
• Neem klachten serieus en ga niet over grenzen
• Kleine wandeling (en bouw dit langzaam op)
• Gebruik geen alcohol en/of drugs
• Bij concentratieverlies: rijd geen auto

Wekadvies voor jonge kinderen

Wanneer je kind jonger is dan zes jaar en een hersenschudding heeft, krijg je als ouder een wekadvies. Dit houdt in dat je je kind de eerste 24 uur na het ongeluk regelmatig wakker moet maken om te controleren of het nog goed met hem gaat. De eerste zes uur na het ongeval is dit zelfs ieder uur en na zes uur kan is dat nog iedere twee uur. Neem direct contact op met een huisarts of huisartsenpost wanneer hij:

• Niet wakker wordt
• Erg veel hoofdpijn heeft
• Niet normaal reageert of erg suf is
• Misselijk blijft en steeds moet braken

In speciale situatie kan een arts dit wekadvies ook voorschrijven bij een volwassene met een hersenschudding.

Is een ziekenhuisopname noodzakelijk?

Een arts zal bepalen of een kind naar het ziekenhuis voor 24 uur observatie moet of thuis mag blijven. Wanneer er een kans bestaat op complicaties of wanneer er symptomen optreden zoals veelvuldig braken, is de kans groot dat hij ter observatie wordt opgenomen in het ziekenhuis.

Mag hij toch naar huis, volg dan het wekadvies gedurende 24 uur. Laat hem een week niet naar school of crèche gaan en vermijd zoveel mogelijk computerspelletjes, televisie en andere beeldschermactiviteiten. De kans is groot dat hij zijn eigen grenzen aan zal geven en zijn rust zal opzoeken.

Meer informatie

Vinger tussen de deur, wat moet je doen?
Flauwvallen en duizeligheden bij kinderen. Dit kunnen de oorzaken zijn.
Wat doe je met een blauw oog?
EHBO met kids. Want een ongeluk zit in een klein hoekje
De meest voorkomende ongelukken in huis

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com