Hoe herken je de eerste symptomen van zwangerschapsvergiftiging?

Pre-eclampsie, in de volksmond ook wel zwangerschapsvergiftiging genoemd, is een ernstige complicatie die soms voorkomt in het tweede of het derde trimester van de zwangerschap. Pre-eclampsie is potentieel gevaarlijk voor moeder en ongeboren baby. De symptomen van zwangerschapsvergiftiging zijn onder meer een hoge bloeddruk en veel vocht vasthouden. Pre-eclampsie is alleen te genezen door te bevallen van je kindje. Maar is de ziekte ook te voorkomen? Omdat ik zelf pre-eclampsie kreeg tijdens mijn eerste zwangerschap en nu weer in verwachting ben, besloot ik het tot op de bodem uit te zoeken.

Pre-eclampsie: wat is het precies?

Van de term zwangerschapsvergiftiging heb je vast al eens gehoord. Hiermee wordt pre-eclampsie bedoeld. Deze zwangerschapscomplicatie kenmerkt zich door een combinatie van een verhoogde bloeddruk en eiwitverlies via de urine. Hoe de ziekte precies ontstaat is tot op heden nog niet duidelijk. Wel is bekend dat de placenta niet helemaal naar behoren werkt bij deze ziekte.

Hoe herken ik zwangerschapsvergiftiging?

Enkele symptomen van pre-eclampsie zijn:

Een hoge bloeddruk tijdens het tweede of derde trimester van de zwangerschap, terwijl je bloeddruk eerder normaal of zelfs laag was.

Hoofdpijn

Veel vocht vasthouden in handen, enkels en soms ook het gezicht

Sterretjes zien

Spugen tijdens het tweede of derde trimester van de zwangerschap, terwijl de ochtendmisselijkheid uit het eerste trimester al verdwenen was.

Eiwit in de urine doordat je nierfunctie tijdelijk achteruitgaat

Een pijnlijk, gespannen gevoel in de bovenbuik: alsof je een veel te strakke riem onder je borst draagt.

Verstoorde leverfunctie

Bij ernstige pre-eclampsie en het HELLP-syndroom (een vorm van zwangerschapsvergiftiging waarbij je leverfunctie verstoord is, je een tekort aan bloedplaatjes hebt en rode bloedcellen afbreken) kun je een eclamptisch insult krijgen. Je krijgt dan een soort epileptische aanval. Zulke stuipen kunnen levensgevaarlijk zijn voor jou en je ongeboren kindje. Daarom is het belangrijk om direct aan de bel te trekken bij je verloskundige of gynaecoloog als je één of meerdere symptomen van pre-eclampsie hebt.

Hoe ontstaat zwangerschapsvergiftiging?

Pre-eclampsie komt voor bij ongeveer 50 op de 1000 zwangerschappen. Hoe zwangerschapsvergiftiging precies ontstaat, is niet helemaal duidelijk. Wel heb je meer kans op pre-eclampsie als je:

• Ouder dan 40 jaar bent
• Voor de zwangerschap al een hoge bloeddruk had
• In verwachting bent van een meerling
• Een BMI boven de 35 hebt
• In een eerdere zwangerschap pre-eclampsie of het HELLP-syndroom hebt gehad
• Zwanger bent geworden door een vruchtbaarheidsbehandeling zoals IVF

Voldoe je aan één of meer van de bovenstaande criteria? Maak je geen zorgen: de meeste vrouwen die zich hierin herkennen hebben gewoon gezonde zwangerschappen en krijgen kerngezonde baby’s.

Opnieuw pre-eclampsie bij een volgende zwangerschap?

Heb je in een eerdere zwangerschap pre-eclampsie of het HELLP-syndroom gehad? Dan wordt je volgende zwangerschap begeleid door de gynaecoloog. Je hebt dan namelijk weer een risico op herhaling. Het risico op herhaling is als volgt:

Je hebt ongeveer 33% kans dat je bij een volgende zwangerschap helemaal geen pre-eclampsie, HELLP of zwangerschapshypertentie (hoge bloeddruk) krijgt.

Je hebt ongeveer 33% kans dat je bij een volgende zwangerschap weer pre-eclampsie krijgt, maar in een lichtere vorm en later in de zwangerschap

Daarnaast is er ook een kans van ongeveer 33% dat je bij een volgende zwangerschap opnieuw pre-eclampsie of HELLP krijgt in dezelfde mate of erger.

Persoonlijke risicoanalyse

Houd er rekening mee dat geen lichaam hetzelfde is. De percentages kunnen bij jou dus hoger of juist lager zijn. Om precies te weten hoeveel risico je loopt op pre-eclampsie is het raadzaam om een persoonlijke risicoanalyse te laten doen. Je huisarts kan je doorverwijzen naar een hierin gespecialiseerd ziekenhuis. Let op: je komt hiervoor meestal alleen in aanmerking als je tijdens een eerdere zwangerschap pre-eclampsie of HELLP hebt gehad.

Kan ik voorkomen dat ik zwangerschapsvergiftiging krijg?

Ben je voor het eerst zwanger of wil je zwanger worden? Helaas kun je van tevoren niet voorspellen of je pre-eclampsie krijgt of niet. Wel helpt het om zo gezond mogelijk te leven en geen overgewicht te hebben op het moment dat je zwanger raakt. Dit verhoogt je risico op zwangerschapsvergiftiging mogelijk iets. Maak je overigens niet te druk: de meeste vrouwen met een hoger BMI hebben gezonde zwangerschappen en krijgen geen pre-eclampsie of HELLP.

Ben je voor de tweede keer zwanger nadat je zwangerschapsvergiftiging hebt gehad? Dan zal een gynaecoloog je zwangerschap verder begeleiden. Er wordt een aantal voorzorgsmaatregelen genomen om de kans dat je weer ernstige pre-eclampsie of HELLP krijgt te verkleinen.

Het is nooit helemaal te voorkomen dat je zwangerschapsvergiftiging krijgt. Toch kun je de kansen erop wel verkleinen. De medische wetenschap doet al jarenlang onderzoek naar hoe je het ontstaan van pre-eclampsie kunt vertragen of zelfs voorkomen.

Lage dosering aspirine om pre-eclampsie te voorkomen

Word je opnieuw zwanger nadat je tijdens een vorige zwangerschap pre-eclampsie of HELLP hebt gehad? Dan krijg je waarschijnlijk een lage dosering aspirine voorgeschreven van je gynaecoloog. Dit verkleint de kans op pre-eclampsie met 8 tot 24 procent. De doorbloeding van de placenta wordt hierdoor namelijk beter gestimuleerd. Bij pre-eclampsie zijn er bijna altijd afwijkingen te zien in de doorbloeding van de placenta.

Een vezelrijk dieet verkleint de kans op pre-eclampsie

Natuurlijk is een gezond dieet geen heilige graal, maar uit deze studie onder 1538 zwangere vrouwen in Washington blijkt duidelijk dat vrouwen die in het eerste trimester van hun zwangerschap veel vezels aten, een kleinere kans hebben op pre-eclampsie. De onderzoekers zijn er niet precies uit hoe dit komt, maar mogelijk heeft het te maken met het feit dat een vezelrijk dieet met veel volkoren granen, fruit en groenten zorgt voor een lagere bloeddruk. Daarnaast hadden de zwangeren die een vezelrijk dieet volgden ook een hoger HDL-cholesterol (het goede cholesterol) en een lager triglyceridengehalte.

Helpt L-arginine zwangerschapsvergiftiging te voorkomen?

Een ander middel dat veelvuldig is onderzocht, is het voedingssupplement L-arginine. Uit enkele vrij kleine studies lijkt te blijken dat het aminozuur L-arginine een rol speelt in het voorkomen van zwangerschapsvergiftiging. In India schrijven dokters een dosis van 3 gram L-arginine per dag voor aan zwangere vrouwen met pre-eclampsie. Wel benadrukken betrouwbare studies dat het slechts een aanvullende interventie is. Enkel het slikken van L-arginine zal dus niet voorkomen dat je zwangerschapsvergiftiging krijgt.

Wil je een voedingssupplement gaan gebruiken en ben je zwanger? Overleg altijd eerst met je huisarts, verloskundige of gynaecoloog! Lees hier meer over L-arginine en pre-eclampsie.

Wat kan ik nog meer doen op de kans op pre-eclampsie te verkleinen?

Wat ik zelf heb ervaren deze tweede zwangerschap, is dat een duidelijk behandelplan noodzakelijk is. Als je al pre-eclampsie hebt gehad in je vorige zwangerschap is het belangrijk dat je een gynaecoloog vindt die veel ervaring heeft met het ziektebeeld. Vraag aan je huisarts een verwijzing naar een gespecialiseerd ziekenhuis. Ook is het belangrijk dat je je gynaecoloog vertrouwt en je op je gemak voelt bij hem of haar. Dat recht heb je als zwangere. Je zwangerschap moet een fijne, stressvrije tijd zijn waarin er ook plaats is om heerlijk te genieten van het nieuwe wonder dat je in je buik creëert. Als je geen vertrouwen hebt in jouw medische professional, is dat niet bevorderlijk voor een zorgeloze zwangerschap.

Ook zijn er aanwijzingen dat stress en zenuwen in het eerste trimester van je zwangerschap kunnen bijdragen aan pre-eclampsie. Des te meer reden dus, om een goede gynaecoloog te vinden en eerlijk te vragen wat je kunt verwachten. Krijg je klachten die je herkent van je eerdere zwangerschap? Trek dan direct aan de bel. Hoe eerder je erbij bent, hoe beter je behandeld kunt worden. Dat is niet alleen beter voor jouw gezondheid, maar ook voor die van je kleintje.

Meer informatie

Opnieuw zwanger na pre-eclampsie of HELLP: hier let je op!
Zwangerschapsvergiftiging of Pre-eclampsie, wat is het? Welke risico’s zijn hieraan verbonden?
Zwangerschapsvergiftiging, wat betekent dit voor jou en je baby?
HELLP-syndroom. Wat is het en hoeveel kwaad kan het?
Zwangerschapsvergiftiging: HELPP! Hoe gevaarlijk is het?

Bronvermelding

Tekst: Amber Fernandes
Stockfoto: 123rf.com