Hoe kun je een tienermoeder helpen?
Het worden van tienermoeder, is veelal geen bewuste keuze. Toch overkomt het menig tienermeisje. Jong en zwanger…een heel leven op z’n kop, jaarlijks komen ruim 2000 tienermeisjes in Nederland in deze situatie terecht. Hun ervaringen en verhalen zijn te lezen op internet. Vaak geen rooskleurige verhalen maar verhalen over onverwachte zwangerschappen, moeilijke beslissingen maar ook over (moeder)liefde en doorzettingsvermogen.
Tienermoeder in Nederland
Het aantal nieuwe tienermoeders in Nederland is opnieuw teruggelopen. In 2020 zijn er in totaal 1.194 kinderen geboren met een moeder onder de twintig. Deze daling is al langer zichtbaar. Rond de eeuwwisseling (2000) was er nog sprake van zo’n 3.500 tienerzwangerschappen in een jaar. Dat kwam toen neer op 7 tot 8 tienermoeders per duizend meisjes onder de twintig. In 2020 waren dat er 5,2 per duizend en inmiddels is het nog verder afgenomen tot 2,4 per duizend meisjes (onder de twintig).
Laagste in Europa
Nederland hoort met deze cijfers, binnen de Europese Unie, bij de landen met het laagste aantal tienermoeders per duizend 15- tot 20 jarige meisjes. Zo’n 80 procent van de jonge zwangerschappen in Nederland, zijn van 18 of 19 jarigen. Een klein deel is 16 of nog jonger bij de geboorte van het kindje. Alleen in Denemarken ligt het cijfer nog iets lager (2,0).
Ruim duizend tienermoeders
Per jaar worden worden ruim 1000 tienermeisjes in ons land moeder. Het grootste deel van de zwangerschappen is ongepland, de meisjes staan voor een groot dilemma zodra ze erachter komen dat ze zwanger zijn. Niet alleen moeten ze voor zichzelf, en de vader van het kindje, een beslissing nemen, ook zijn ze vaak bang voor de reacties van familie en omgeving. Een ingewikkelde situatie voor meisjes die zelf eigenlijk nog een kind zijn. Er zijn in Nederland een aantal instanties die deze meisjes helpt bij het maken van een keuze, door te praten over het onderwerp, te laten zien wat de mogelijkheden zijn maar ook wat zowel de voordelen als de nadelen zijn. Het Fiom is één van deze organisaties, vaak worden meisjes door de huisarts doorgestuurd naar één van deze organisaties.
Fiom
Het Fiom heeft een uitgebreide folder uitgebracht met informatie over tienerzwangerschappen voor tienermeisjes en hun ouders. Ook op internet zullen de meisjes al snel bij deze organisaties uitkomen, aangezien een groot deel van de meisjes eerst zelf op zoek gaat voordat zij hun omgeving inlichten over hun zwangerschap. Vier op de tien tienerzwangerschappen eindigt in een abortus.
Het overkwam ook Samantha en Malou.
Geplande tienerzwangerschappen
Het aantal geplande tienerzwangerschappen is onduidelijk, mocht het al gepland zijn dan zal het niet snel uitgesproken aangezien de meisjes bang zijn voor negatieve reacties. Het grootste deel van de geplande tienerzwangerschappen komt voort uit eenzaamheid en het zoeken naar liefde en genegenheid onder deze generatie. Meisjes willen hun vriend aan zich binden of denken dat ze uit eenzaamheid en depressie raken wanneer ze iemand hebben om van te houden en die van hen houdt. Dit is natuurlijk niet altijd het geval, er zijn ook geplande tienerzwangerschappen waarbij de ouders bij elkaar zijn en bewust kiezen voor een kindje. Jong en zwanger…een heel leven op z’n kop, jaarlijks komen ruim 1000 tienermeisjes in Nederland in deze situatie terecht. Hun ervaringen en verhalen zijn te lezen op internet.
Vaak geen rooskleurige verhalen maar verhalen over onverwachte zwangerschappen, moeilijke beslissingen maar ook over (moeder)liefde en doorzettingsvermogen.
Voogdij
Minderjarige tienermoeders krijgen niet de voogdij over het kind, over het algemeen krijgen de ouders dit totdat de moeder zelf meerderjarig is. Ook kan de voogdij bij een voogdij-instelling liggen. Zodra de moeders achttien jaar zijn kunnen zij de voogdij over hun kind aanvragen. Jonge moeders tussen de zestien en de achttien jaar kunnen wel een ‘meerderjarigen-verklaring’ aanvragen. Als een rechter dit geeft, krijgen ze zelf de voogdij en dus ook het ouderlijk gezag over hun kindje en zijn zij verantwoordelijk voor de opvoeding en verzorging.
Kinderbijslag
Tienermoeders hebben recht op kinderbijslag. Vaak is het zo dat de ouders van de tienermoeder zelf nog kinderbijslag voor de tienermoeder ontvangen. Maar ook dan krijgt de tienermoeder kinderbijslag voor haar kindje. Tienermoeders onder de achttien jaar die bij hun ouders wonen hebben recht op een zogenoemde baby-uitkering, dit is een uitkering die valt onder de bijzonder bijstand en kan aangevraagd door de ouders van de tienermoeder. De uitkering moet gebruikt worden voor de opvoeding van het kindje en zorgt ervoor dat niet alle kosten bij de ouders van de tienermoeder terechtkomen. Deze uitkering stimuleert ook het doorleren onder tienermoeders, net als de kinderopvangtoeslag van Het Rijk waarvoor zij in aanmerking komen.
Huisvesting
Huisvesting is één van de grootste problemen onder tienermoeders, voor zelfstandige woonruimte kom je in Nederland namelijk pas vanaf achttien jaar in aanmerking. Veel tienermoeders blijven daarom bij hun ouders wonen, of eventueel bij hun meerderjarige vriend. In situaties waarbij dit niet mogelijk is kan er soms teruggevallen worden op begeleid wonen maar vaak is hier te weinig plek voor tienermoeders. Er zijn een aantal opvanghuizen waar tienermoeders terecht kunnen, maar als zij de kosten hiervoor niet kunnen betalen zijn er niet veel mogelijkheden meer. Een aantal tienermoeders heeft daardoor geen vaste woonruimte, vooral in Amsterdam is het aantal zwervende tienermoeders hoog. Ruim 150 tienermoeders zwerft dagelijks en heeft geen vaste woonruimte. Staatssecretaris Bussemaker van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) heeft toegezegd dat er meerdere opvangplekken voor deze jonge moeders zullen komen.
Steunpunten
Er zijn centraal ontmoetings- en coördinatiepunten voor tienermoeders in ons land om dit soort en andere problemen te voorkomen. De problemen die onder tienermoeders voorkomen ontstaan vaak doordat zij niet eerder voor zichzelf en iemand anders hebben hoeven te zorgen en er nu toch vaak alleen voor komen te staan. Juist wanneer zij niet geholpen worden door familie of vrienden komen ze in een situatie terecht waarbij ze niet weten waar ze heen moeten met problemen en aanvragen. Deze steunpunten moeten preventief bijdragen aan het voorkomen van deze problemen en de groep jonge moeders die willen doorzetten moeten ondersteunen.
Meer informatie
Oermoeders, bewust jonge moeders
Tienermoeder van achttien
Tienermoeder van zestien
Tienervader: Help, ik word vader!
Bronvermelding
Tekst: Liza Franck
Stockfoto: 123rf.com
CBS.nl