Kinderarbeid in Nederland komt niet voor. Oh nee?

Kinderhandjes glijden over de naaimachine en het voetje duwt op het pedaal. Ze komt er amper bij, omdat haar beentjes nog zo klein zijn. De naald gaat op en neer, de laatste zoom wordt gemaakt in het T-shirt. Ze legt het T-shirt op de grote stapel naast haar. De zoveelste keer dat ze vandaag de eenhoornstof langs ziet komen. Deze dag zit er weer op, ze mag weer naar huis om nog even met haar broertjes en zusjes te kunnen spelen. Morgen zal deze dag zich weer herhalen. Opnieuw en opnieuw.

Kinderarbeid

Kinderarbeid komt helaas nog vaak voor in de wereld. In Afrika ligt het percentage van kinderarbeid het hoogst. Hartverscheurend. In Nederland is dit gelukkig beter geregeld, daar komt kinderarbeid niet voor. Toch? Of is hier wel degelijk sprake van ‘verborgen’ kinderarbeid?

Wat verstaat de wet onder kinderarbeid?

In 1874 stemt de Tweede Kamer in met het Kinderwetje van Van Houten. Kinderen in de leeftijd van 0 tot en met 12 jaar mogen geen arbeid meer verrichten in Nederland. Dat lijkt een duidelijke richtlijn, maar in de loop van de tijd is er veel veranderd. We zijn maar liefst zo’n 150 jaar verder en misschien is het tijd deze wet nog eens onder de loep te nemen. Want voldoet hij nog wel aan deze huidige tijd?

Kinderarbeid in Nederland

Kinderarbeid in Nederland is dus al ruim een eeuw verboden. En toch komt het mijns inziens nog voor in Nederland en de kans is groot dat veel kinderen hier niet eens voor betaald krijgen. Een paar voorbeelden:

Een baby in de buik wordt door middel van een echofoto gebruikt om een product te verkopen. Er bestaat een apparaat wat via de computer de echofoto’s laat zien. Iets wat je thuis zelf op de bank kunt uitvoeren. Het kindje heeft het levenslicht nog niet eens gezien en wordt nu al gebruikt om geld mee te verdienen.

Op Facebook staat een oproep: Je krijgt een gratis babybroekje in ruil voor een foto van jullie kind die ons babybroekje draagt. Deze foto gaan ze gebruiken op hun website, als reclame voor hun product. In een mum van tijd zit de teller op 126 reacties. Foto’s van kinderen worden massaal gedeeld door ouders in de reacties onder het bericht. ‘Wat zal mijn prinsesje dit broekje met tijgerprint prachtig staan.’

Een jongen ligt blij op zijn nieuwe hoogslaper. Wat is hij trots op zijn stoere bed. En terecht, hij is ook prachtig. Wat hij niet weet, is dat hij zelf voor dit bed heeft gewerkt zonder dat hij het weet. Zijn moeder kreeg namelijk betaald voor deze foto of heeft de hoogslaper gekregen in ruil voor aandacht op social media of in haar blog.

Hashtag

#dit #dat #sus #zo
Influencers hoeven alleen maar een foto (of filmpje) te maken van hun kindje met dat mooie haardbandje om het hoofdje. De foto te plaatsen met een paar merken-hashtags en de bankrekening van mama is weer gespekt.

Soms wordt er niets gezegd maar ik hoor ook wel eens: “Dit zet ik niet op mijn eigen rekening, maar op de spaarrekening van mijn kind. Zodat hij later kan studeren.” Serieus? Fijne boodschap: “Je moet zelf werken voor je eigen studie”. Zijn wij als ouder daar niet gewoon zelf verantwoordelijk voor?
In de meeste gevallen zal het ontvangen geld echter gewoon op de zakelijke rekening van vader of moeder terecht komen om daar de rekeningen van te betalen, want mama of papa is influencer van beroep. ‘Speel maar lekker door schatje, mama filmt je nog even door, want dat vind de sponsor fijn.’

Is het kinderarbeid?

In de nieuwe wereld van influencers zijn er (nog) geen strenge regels rondom kinderarbeid. Maar wanneer je als kind jonger dan 13 jaar geld in het laatje brengt voor het gezin, weet dan dat de relatie tussen ouder en kind verschuift. Het is geen gezonde situatie, wanneer je als kind moet werken van je ouders. Ook al vindt het kind het zelf geen probleem of is het zich er nog niet van bewust.

Kinderen hebben net zoveel recht op privacy als volwassenen. Ouders hebben de verantwoordelijkheid om deze te waarborgen voor hun kinderen. Wanneer je een gesponsorde foto plaatst op Instagram van je kind in het Vondelpark vergezeld met de Bugaboodonkey, wees je er dan van bewust dat er van alles kan gebeuren met deze foto. Ouders zijn juridisch verantwoordelijk voor hun kinderen. Een kind is kwetsbaar en afhankelijk. Maak een goed doordachte keuze voordat je een foto op internet plaatst.

Naakt

Waar ik dan helemaal van schrik zijn de foto’s waar een blote huid te zien is. En dan heb ik het niet over een arm of gezicht. Maar over een jongetje van ongeveer 6 jaar die alleen een stoere spijkerbroek draagt. Alle aandacht gaat naar de spijkerbroek. Althans dat is wat het bedrijf beoogt. In werkelijkheid gaat de aandacht bij mensen die kwaad willen naar het naakte bovenlijf van het kind. Je wil er niet over nadenken, maar helaas ze bestaan wel in onze wereld.

Hoe is het voor het kind op het moment zelf?

Op het moment zelf vindt het kind het vast te gek om met het nieuwste speelgoed te spelen. Helemaal geen probleem dat hij dan even naar de camera moet lachen terwijl hij ermee speelt. Dat scheelt hem een hele hoop weken zakgeld sparen. Maar weet hij daadwerkelijk wat er gebeurt? De foto’s blijven voor altijd op het wereldwijde web staan. Vanaf het moment dat het wordt geplaatst, kan iedereen er mee doen wat hij wil. Zonder dat jij er weet van hebt. Het kan zo maar zijn dat het hoofd van het kind wordt geplaatst op het lichaam van een ander. In bijvoorbeeld een campagne tegen pesten, waarbij het kind fungeert als pester.

Denk niet alleen in het hier en nu, maar ook aan de toekomst. Wat vinden zijn vrienden ervan dat hij als baby in de box lag met de nieuwste fopspeen. Wil je als puber wel gezien worden door anderen met een speen in je mond? Wat denkt zijn werkgever ervan als hij ziet dat hij als 7-jarig jongetje een zwembroek showt? Wat vindt hij ervan, dat hij zonder zijn toestemming is gebruikt om geld mee te verdienen?

Blijf praten

Er zijn ouders die ondanks de gevaren door blijven gaan met gesponsorde foto’s. Het is dan belangrijk om met kinderen te blijven praten. Vanaf een bepaalde leeftijd zijn ze prima in staat om te zeggen wat ze wel en niet willen. Leg open en bloot op tafel wat het inhoudt. “Je gaat met een jas op de foto. We krijgen dan geld, omdat jij met die nieuwe jas op de foto staat. De foto gaat de hele wereld over. Iedereen kan jouw gezicht zien. Er bestaan mensen die de foto op een verkeerde manier kunnen gebruiken. Dit is niet altijd het geval, maar je moet er wel rekening mee houden dat dit kan gebeuren.”

Doorgaan

Besluit je om het niet te overleggen met je kind. Omdat je er zelf wel heel blij van wordt of dat je het geld echt hard nodig hebt, realiseer je dan, als je kind moet werken het gezin in onderhoud te voorzien, dan is er sprake is van een vorm van kinderarbeid. Misschien op een minder zichtbare manier dan dat kleine meisje in Afrika, maar daarom niet minder triest. Vraag je eens af of die gesponsorde campagne ook gevoerd kan worden, zonder je kind(eren) hierbij te betrekken en #laatjekindgewoonkindzijn.

Meer informatie

Social media & nieuw ouderschap: Een match made in Instagram heaven (or hell)?
Kinderen en social media. Vanaf welke leeftijd?
Babymodel – Mijn baby als model, hoe regel je dat?
Kinderarbeid
Kinderen en social media. Vanaf welke leeftijd?
Babymodel – Mijn baby als model, hoe regel je dat?

Bronvermelding

Tekst: Anita Schokker
Stockfoto: 123rf.com