Exclusief: Ware woorden uit de hongerwinter, Amsterdam (1944-1945) – Deel 5
In 2021 kwam een dierbaar familielid te overlijden. Tijdens het op- en ontruimen van zijn woning, vond ik een soort van dagboek van zijn vader. De overledene was in 1944 zelf nog maar een dreumes. Zijn vader woonde destijds in Amsterdam en beschreef (in briefvorm) zijn leven, gedurende de laatste maanden van de oorlog (hongerwinter 1944/1945).
Hongerwinter
Het dagboek geeft een eerlijke kijk in het leven van een jong gezin tijdens de hongerwinter, de laatste maanden van de oorlog. Zijn woorden schetsen een historisch beeld, juist omdat het geen bedachte woorden zijn uit een geschiedenisboek, maar ware momenten beschrijven uit een doorsnee jong gezinsleven. Het lezen over het leven van dit gezin tijdens de hongerwinter, maakte op mij diepe indruk en daarom wil ik het graag met jullie delen. Het is te groot om in één geheel te plaatsen, dus de komende tijd zal ik nieuwe pagina’s toevoegen. Om de authenticiteit zoveel mogelijk te behouden, heb ik de tekst volledig overgenomen, dus inclusief de gebruikte spelling in die tijd.
Om de privacy te waarborgen heb ik de namen gewijzigd.
Reeds geplaatst: (1) november 1944 | (2) december 1944 | (3) 1945 week 1 & 2 | (4) 1945 week 3 & 4
Zondag 28 Januari tot en met Zaterdag 3 Februari 1945
Wachten nog steeds bericht af van de ouderling over het mogelijke transport voor Truusje, doch almaar niets. Daar nu de tijd voor Toos ook zoo zoetjes aan vervuld gaat raken, moet ik thans mijn voorzorgen gaan nemen, hoe het met mij en de kinderen zal moeten als Toos weg is. Van Ds. Snethlage die ik inmiddels weer opbelde, en wien ik het a.s. geval heb uiteengezet, kreeg ik het adres op van onze wijkpredikant een zekere Ds. van Limburgh. Deze heb ik deze week gebeld. Ge moet vragen of het Hervormde Weeshuis Uw kinderen tijdelijk wil opnemen was zijn advies. Dit gedaan. Geen plaats.
Weer Ds. van Limburgh gebeld. Wendt U tot de wijkdiacones. Gedaan! Heel vriendelijk ontvangen. Alles verteld. Ook van onze ondervoeding. Kon zich e.e.a. levendig indenken en zeide dat juist de menschen die vroeger het best hebben gegeten, thans het slechtste deze vermindering kunnen verdragen. Resultaat was dat Truusje werd genoteerd om samen met Fransje een week des avonds warm eten te gaan eten, hetgeen a.s. week zou plaatsvinden. Dus voor ons alweer een zorg minder.
Angst te sterven van de honger is voorbij
Het broodrantsoen is intusschen weer op 800 gram gebracht, 1 kg aardappels, weer 1 ons kaas en soms zelfs vleesch. Al blijft alles nog veel en veel te weinig de angst, van de honger te zullen sterven is nu Gode zij dank voorbij en wij hebben nu weer wat meer moed.
Met het Duitsche eten en van tijd tot tijd een Duitsch brood en nog eens wat zwarte groenten zijn wij thans nu de kinderen uit eten gaan a.s. week weer zoo ver dat wij weer driemaal per dag, zij het niet genoeg, toch weer iets kunnen eten. De toestand is thans zoo eenmaal eten wij ons buik vol. De overige tweemaal hebben wij iets. Wij eten nu reeds vanaf October droog brood. Dat is wat he. Dat hadden je zeker nooit kunnen droomen, nu wij ook niet, maar als je honger hebt, smaak het heerlijk, ook droog!
Half glaasje water per dag
Drinken doen wij niets meer, hoogstens ½ glaasje water per dag. Onze brandstof is nu weer lang op. Wij warmen ons eten bij Mevrouw F., die ons overigens buitengewoon van dienst is. Wij zullen haar veel dank verschuldigd zijn. Alhoewel, zij tracht er financieel beter van te worden, want de “hulp” kost ons handen vol geld, maar wat hindert dat. Wij zijn na den oorlog allen even arm, en wij hebben thans maar een doel, en dat is “in leven zien te blijven, koste wat kost”.
Wij gaan thans dagrapporten maken, want ik verwacht deze maand veel belangrijks te kunnen melden.
Zondag 4 februari 1945
Geen bijzonderheden
Maandag 5 februari 1945
Wijkdiacones bezocht. Eten Fransje en Truusje een week uitgesteld. Mijn polshorloge verkocht alsmede mijn zilveren ketting. Totaal fl. 100,= (Wij moeten eten). Wijkdiacones adviseerde mij voor het transport van Truusje op te bellen Ds. Dekker, die voorzitter is van de H.C.M. en I.K.B. (Hulp organisatie Amsterdam en Interkerkelijk Bureau). Dit gedaan. Donderdag terugbellen.
Dinsdag 6 februari 1945
Geen bijzonderheden
Woensdag 7 februari 1945
Geen bijzonderheden. O ja toch, mijn schrijfmachinebureau verkocht aan Mevrouw F. als verjaarscadeau voor haar dochtertje die 7 jaar wordt. De menschen zijn zwarthandelaars en natuurlijk O.W. Hiervoor gevraagd en gekregen fl. 125,= (’n cadeautje voor een 7 jarig kind). Zelf een mooie tweedehands damesbureau teruggekocht voor fl. 100,= dus fl. 25,= verdiend. Weer een brood gekocht hiervoor.
“Ware woorden uit de hongerwinter, Amsterdam 1944-1945” wordt vervolgd
<< vorig deel | >> volgend deel
Meer informatie
Het volledige dagboek “Hongerwinter in Amsterdam”
Bronvermelding
Tekst: Uit het dagboek van Gerard Bergsma
Stockfoto: 123rf.com
