Platvoeten, O-benen en X-benen
“Er is geen koe zo bont of er zit wel een vlekje aan”, een spreekwoord die voor ons mensen ook op gaat. Want hoeveel mensen hebben er eigenlijk een perfect lichaam? We hebben allemaal wel ergens een vlekje, een bobbeltje of gek standje. De een heeft flaporen, de ander platvoeten en dan zijn er ook mensen die hebben O-benen of X-benen. Het één is wat duidelijker zichtbaar als het ander, maar zo hebben we allemaal “ons eigen vlekje”.
Wat zijn platvoeten?
Platvoeten, of platypodie (pes planus) is een afwijking aan de voet. Bij een gezonde stand van de voet zit er tussen de oppervlakte waarop men staat en de onderkant van de voetboog zo’n 1,3 centimeter. Als deze afstand kleiner is, dan wordt er gesproken van platvoeten (of spreidvoeten). Het komt veel voor en de afwijking kan voor pijn zorgen, zwelling en vermoeidheid in de voet. Net als bij veel afwijkingen in of aan de voet, kunnen de klachten doortrekken naar de knieën, heupen en de rug.
Geboren met platvoeten
Iedereen wordt geboren met platvoeten, maar dit hoort rond je twaalfde/dertiende te veranderen. Het percentage (soepele) platvoeten daalt van 40% bij 2- tot 5-jarigen naar slechts 10% bij 5- tot 12-jarigen. Op deze leeftijd zouden de voetbogen volledig ontwikkeld moeten zijn. Als dit niet helemaal vanzelf gaat, zou je de voeten ook kunnen trainen. Met een goede training van de voetspieren kun je de ontwikkeling van de voetboog stimuleren. Een goede oefening is bijvoorbeeld zoveel mogelijk blootvoets te lopen. Als de voet volgroeid is, is er helaas niet zoveel meer met training van de voetboog te bereiken.
Meer dan 95% hersteld vanzelf
Slechts 3 à 4% van de volwassenen heeft uiteindelijk nog maar soepele platvoeten. Meer dan 95% van de soepele platvoeten is dus volledig spontaan hersteld.
We spraken al even over de term “soepele platvoeten” maar er zijn dus twee soorten platvoeten: soepele platvoeten en stijve platvoeten. Om te bepalen of het om stijve of soepele platvoeten gaat kan men op de tenen gaan staan. Als de spieren van de tenen goed aangespannen zijn komt bij de soepele platvoet de voetboog weer terug, bij stijve echter niet. Voor een soepele platvoet is in de meeste gevallen geen behandeling nodig.
Wat zijn de behandelingen voor platvoeten?
Als je veel last hebt van de platvoeten zijn er een aantal niet-operatieve behandelingen mogelijk:
– Steunzolen
– Stevige confectieschoen of aangepaste schoenen
– Gips
Naast deze mogelijkheden is een operatieve ingreep ook mogelijk. Bespreek de mogelijkheden met je huisarts of orthopeed. Hij kan je meer vertellen over alle mogelijkheden.
X-benen en O-benen
Over o-benen wordt gesproken als de afstand tussen de knieën groter is dan de afstand tussen de enkels. Bij x-benen is de afstand tussen de knieën juist weer kleiner dan de afstand tussen de enkels.
Een gezonde baby heeft tot ongeveer 1 jaar o-benen. Dat is dus heel normaal. Na een half jaartje zijn zijn benen – als het goed is – gecorrigeerd en staan ze recht. Dit kan ook doorschieten en dan is er sprake van x-benen. In veel gevallen corrigeert de x zich uiteindelijk ook weer naar echte benen, zodat in 95% van de gevallen op de leeftijd van 7 jaar alles recht staat. Een normale ontwikkeling is als volgt:
| 0 jaar | O-benen |
| 0 – 2 jaar | Knieën groeien langzaam naar elkaar toe |
| 2 jaar | Benen staan recht |
| 2 – 3 jaar | Enkels groeien uit elkaar |
| 3 – 7 jaar | X-benen |
| 7 jaar | Rechte benen |
Reden tot bezorgdheid?
X-benen en o-benen horen dus duidelijk bij de ontwikkeling van kinderen en in de meeste gevallen komt het gewoon weer goed. Zeker als je ze goede schoenen laat dragen en voldoende laat bewegen. Mocht je kind toch een behoorlijke afwijking hebben (en houden), dan is het verstandig een jeugdarts of huisarts naar zijn benen te laten kijken. Redenen voor nader onderzoek kunnen zijn:
- Als de afwijking eenzijdig is
- Wanneer een kind van 1,5 jaar nog steeds o-benen heeft
- Als de x-benen niet rechttrekken na de leeftijd van 10 jaar
- Bij twijfel of ongerustheid
Behandeling x-benen
De behandeling bestaat bij afstanden tussen de twee tot vier centimeter tussen de binnenenkels uit steunzolen en bij afstanden van vier tot zeven centimeter uit nachtspalken. Wanneer de zwaardere gevallen niet verbeteren kan de orthopedisch chirurg door een operatieve ingreep verbetering brengen. Een operatieve ingreep is nodig wanneer de draaglijn van het been buiten de knie loopt.
Meer informatie
Zo heftig kan groeipijn zijn!
Medische woordenlijst
Flaporen of afstaande oren. Behandelen of niet?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com
