Lactatiekundige Karin Tiktak over het geven van borstvoeding

Lactatiekundige Karin Tiktak over het geven van borstvoeding

Karin is 48 jaar en moeder van 3 kinderen en 2 bonuskinderen. Naast haar baan als consultant en docent was ze jarenlang werkzaam voor de Vereniging Borstvoeding Natuurlijk. Nu leidt ze sinds 2005 een eigen lactatiekundige-praktijk.

Om moeder en baby in probleemsituaties te helpen en te adviseren gaat ze bij hen op huisbezoek. Je kunt bij Karin ook terecht voor adviezen over kolven. Daarnaast geeft ze op aanvraag een privé-cursus “Voorbereiding op Borstvoeding” aan aanstaande ouders.

Wat is een lactatiekundige?

Niet bij iedereen gaat het geven van borstvoeding vanzelf. Soms heb je daar een beetje hulp bij nodig.
Een Lactatiekundige geeft professioneel advies over borstvoeding, ze is dus een echte borstvoedingsspecialist. Als je hulp kunt gebruiken bij het geven van borstvoeding, of wanneer je vragen hebt, kun je terecht bij een lactatiekundige. Je kunt zelfs al een consult aanvragen tijdens de zwangerschap, zodat je goed bent voorbereid na de geboorte.

Een lactatiekundige kan:

  • je helpen als je pijn ervaart bij het aanleggen
  • tips geven bij overproductie
  • adviseren als je baby de borst (of fles) weigert
  • informatie geven wanneer er te weinig groei bij de baby is
  • tips geven bij refluxklachten
  • je helpen om de melkproductie op gang te brengen (of houden)
  • informatie geven over kolven (en hoe om te gaan met afgekolfde moedermelk)
  • je helpen bij tepelkloven of borstontsteking
  • tips geven wanneer je borstvoeding wil geven na een operatie
  • informeren over de combinatie van medicatie en borstvoeding
  • et cetera

Mag iedereen zich zo noemen?

Je bent pas gecertificeerd lactatiekundige na afronding van een speciale opleiding tot lactatiekundige en na het behalen van een internationaal examen. De lactatiedeskundige krijgt dan de titel IBCLC: International Board Certified Lactation Consultant. Pas daarna kun je een eigen praktijk oprichten of je als expert verbinden aan een instelling of ziekenhuis.

lijn groen oudersenzo
Lactatiekundige Karin Tiktak over het geven van borstvoeding

Hoe maak je een afspraak?

Je hebt geen doorverwijzing van een arts nodig om een afspraak te maken bij een lactatiekundige. Je kunt dus gewoon er eentje in de buurt bellen. Veelal is het mogelijk een consult bij je thuis te krijgen maar op de praktijk is vaak ook mogelijk. Zelfs een telefonisch consult is mogelijk. Dat is vooral makkelijk als je maar een korte vraag hebt.

Houd er rekening mee dat een lactatiekundige vaak niet door de zorgverzekering wordt gedekt. De meeste zorgverzekeraars vergoeden de zorg slechts gedeeltelijk uit de aanvullende verzekering, of zelfs helemaal niet. Informeer dus vooraf om niet voor verrassingen te komen staan. De prijzen van een consult variëren tussen de 20 euro en 150 euro.

Gestelde vragen

Onze bezoekers mochten haar een paar vragen stellen. Deze vragen en haar antwoorden kun je hieronder terug lezen.

Vraag

Onze prematuur geboren zoon heeft eerst geleerd om volledig gekolfde melk uit een flesje te drinken, en nu de uitgerekende datum geweest is gaan we stap voor stap op borstvoeding met af en toe een flesje. Hij drinkt goed wanneer ik een uur of 3-4 niet gevoed of gekolfd heb, als er maar 1 of 2 uur tussen zit is dit minder. Is het aan te raden om minder vaak te kolven, bijvoorbeeld alleen als hij een flesje krijgt of niet goed gedronken heeft en mijn borsten vol zijn, ipv na elke voeding? Ik ben een beetje bang dat mijn productie dan achteruit gaat, omdat hij minder drinkt dan ik zou kolven (niet heel veel verschil, misschien zon 10-50 cc per keer, of eigenlijk weet ik dat helemaal niet zeker), of maakt dat niet uit?

Antwoord
Hoi Eline,

Je hoeft alleen maar te kolven als hij een flesje krijgt of als een borst nog steeds wat gestuwd aanvoelt na het drinken. Langzamerhand kan je volledig op vraag- aanbod gaan voeden. Je borsten maken dan de hoveelheid melk aan die hij nodig heeft/drinkt.

lijn smal

Vraag

Mijn dochter is nu 5 weken oud en krijgt volledige BV. Ze komt om de 3 uur behalve ‘s nachts dan laat ze er al een keer 4 uur tussen. Ze wil het liefste een uur lang drinken elke voeding. Heb dit nu teruggebracht na een half uur. Maar tussen de voedingen door is ze ontevreden en huilerig soms hele dag. Nu ik een half uur max voed heb ik het idee dat het iets beter gaat, dus voorheen misschien teveel gevoed? Ook veel zuigbehoefte heeft ze weL maar een speen is weer niet goed voor de tepelverwarring. Ze groeit hard dus dat is het probleem niet. En telkens als ze bijna in slaap valt komt er melk terug word ze onrustig gaat ze veel slikken en word ze weer wakker. Wat zou dit kunnen zijn?

Antwoord
Excuus voor het onbeantwoord blijven van je vraag! De link is nu weer bijgewerkt. inmiddels is je dochter 7,5 maand en zul je al hapjes aan het bijgeven zijn! Sommige baby’s vinden het heerlijk om langer aan de borst te liggen drinken/zuigen. Dan hebben ze niet zozeer meer honger, alswel zoeken ze troost, comfort, een slaapmiddel, lekker dicht tegen mam, lekker een beetje snoepen van de vette achtermelk. Idd goed om de speen zo lang mogelijk uit te stellen, maar in sommige gevallen begrijp ik de keus die je als ouder maakt.

Als er meer dan genoeg melk is kan het maagje, zeker in die eerste weken, zeer snel gevuld zijn en komt er nog wel eens wat terug. Reflexmatig zal ze dat terug slikken.
Dat even over je probleem van toen. Veel plezier nog met je meisje!

lijn smal

Vraag

De eerste dagen na de geboorte heb ik al flink wat melk gekolfd ivm stuwing. Kun je deze colostrum melk aan een 4 weken oude baby geven?

Antwoord
Ja dat kan zeker! Super gezond. Blijft, mits meteen gekoeld en ingevroren in een vriezer op -20, 6 maanden goed en kan gegeven worden.

lijn smal

Vraag

Mijn zoontje van bijna 9 maanden zit sinds zijn 7e maand op 3 voedingen.
Zijn eetpatroon ziet er als volgt uit: 7.30 bv, 9.00 1/2 broodje, 10.00 fruit, slapen, 12.30 1 broodje + water, 14.00 bv, 15.30 koekje, slapen, 17.30 avondeten + water, 20.00 bv, slapen.

Sinds 3 dagen gaan de slaapjes overdag moeizaam, hij huilt dan vreselijk hard en klampt zich vast aan mij. Eerder dronk hij per drinkbeurt 20min, nu is dat tussen de 10/15 min. Ook voelen mijn borsten nu al snel leeg aan, terwijl ik in het eerst half jaar het luxeprobleem had van overproductie (tot verstoppingen en zelfs uiteindelijk abces aan toe).

Ik heb de volgende vragen:
– Kan hij nu nog met 9 maanden last hebben van regendagen omdat ik misschien ineens te weinig productie/ zijn behoefte is toegenomen?
– Vanaf welke leeftijd krijgen baby’s 2x voeding?
– Als de productie afneemt, moet ik dan evt kolven om de productie omhoog te krijgen? Of drinken baby’s steeds minder naarmate ze ouder worden en dus meer vast voedsel krijgen? (Mijn voornemen is om tot minimaal 1 jaar te voeden, wellicht zelfs tot 1,5 jaar.)

Ben erg benieuwd naar je reactie, alvast bedankt!

Antwoord
Wat goed dat je ondanks een abces doorgezet hebt. Dan is dit weer een geheel nieuwe situatie voor je!

Met deze leeftijd hebben kindjes last van verlatingsangst, dus is het niet raar dat hij zich zo aan je vastklampt. Praat geruststellend, en neem hem even lekker bij je. Een vaste lievelingsknuffel kan fijn zijn. Check voor de zekerheid zijn oortjes op oorontsteking (dat komt nog wel eens onzichtbaar voor).

Wat betreft je vragen: regeldagen kunnen ook op latere leeftijd voorkomen, maar dan is het vaak minder duidelijk. Er gebeurt zo veel in zijn ontwikkeling! De duur van de voeding is in dit geval niet zo belangrijk, de frequentie daarentegen kun je verhogen om je produktie weer een boost te geven. Dus wat vaker aanleggen. Je merkt vanzelf wel of hij daar behoefte aan heeft of niet.

Er is niet een moment waarop we zeggen: je kind gaat naar 2 (borst) voedingen. Kindjes geven het of zelf aan, of de moeder wil het. Je kindje heeft namelijk wel vocht nodig en genoeg caloriën met genoeg eiwitten voor zijn ontwikkeling en groei. Borstvoeding is een soort superfood, dus hoe meer je kindje daarvan wil hoe beter. Dus zorg bij vermindering van het aantal borstvoedingen, voor genoeg gezond en gevarieerd eten/drinken als aanvulling.

Kolven mag, maar hoeft niet. Het geeft niet altijd het gewenste effect van een verhoogde productie. Voorkeur is om je kindje vaker aan te leggen. En als hij dan toch minder behoefte heeft dan neemt de productie op natuurlijke wijze af.

lijn smal

Vraag

Ik heb een vraag over de laatste voeding voor de ‘grote’ slaap. Mijn zoontje is 9 weken en heeft al een paar keer doorgeslapen (van 23:30/00:00 tot 6:30/7:00). Ik geef hem sinds 1,5 week dan ook geen voeding meer in de nacht. Hij krijgt volledige bv, maar s’ avonds geven we een gekolfd flesje van die ochtend. Hij weegt 5.2kg.

Sinds 3-4 dagen wordt hij vanaf 3 uur, elk uur wakker. Als ik dan speentje erin doe, slaapt ie weer verder. We geven hem 125 cc. Zou het kunnen dat we hem te weinig voeding geven en dat ie daarom wakker wordt? Moet ik toch weer een nachtvoeding geven?

Af en toe zo’n nachtje kan ik prima aan, maar elke nacht vind ik toch wel heel heftig..

ben benieuwd naar je reactie!

Antwoord
Bij negen weken doorslapen: dat is al superfijn! Veel baby’s kunnen dat nog niet. Dat hij dus nu weer om 3 uur ‘snachts wakker wordt en dan wat onrustiger is ( elk uur wakker worden) is niet raar. Zijn slaappatroon is nog niet zo dat hij automatisch in 1 ruk doorslaapt en dat ook voor altijd blijft doen. Sommigen kunnen inderdaad al 6 uur zonder voeding (mits overdag goed gevoed en goede groei en conditie). Of hij met 125 ml te weinig krijgt, kan ik zo niet zeggen. Als hij dat opdrinkt en daarna tevreden is, zal het wel genoeg zijn. Een enorme hoeveelheid geven “om hem langer te laten slapen” werkt bij veel baby’s niet, ze gaan er meestal alleen maar van spugen, want hun maagje is al vol.

Maar je kan het gerust uitproberen. Wat ook het proberen waard is, is om hem om 23.30/0.00 life te voeden. Dat kan ook erg slaapverwekkend werken. Voor de productie op de lange termijn is dat ook weer een voordeel: het blijft goed op peil.
Of je ‘s nachts weer een nachtvoeding zal geven (als hij zich meldt om 3 uur) hangt er vanaf. Eigenlijk kost het je meer energie om elke keer gewekt te worden , sussen met de speen, weer slapen enz. dan een keer voeden (vermoed ik). veel baby’s hebben ‘s nachts voldoende aan 1 borst en slapen dan weer verder. Je kan ook een middenweg kiezen: eerste keer sus je hem met de speen, volgende wakker-wordt-moment geef je de borst. Hij kan het in ieder geval goed gebruiken.

Je kan ook besluiten om je gekolfde melk van de ochtend in te zetten voor die eventuele nachtvoeding (mits je om 23-24 u life hebt gevoed).

lijn smal

Vraag

Mijn baby is nu 5 maanden en hij ja in de laatste 3 weken maar 30 gram gegroeid, terwijl hij normaal altijd goed groeide. Hij wil ook al de hele week veel drinken (lijkt op regeldagen, kan dat bij 5 maanden?) ik heb niet het idee dat m’n melk op is. Wel zag ik met kolven op m’n werk dat er maar een heel klein vet laagje op m’n melk zat, niet eens een millimeter, terwijl dat voorheen altijd 2a3 cm was. Zouden m’n voedingstoffen op zijn?

Antwoord
Ik snap dat je vraagtekens hebt bij je melk als je ziet dat je kindje niet goed groeit. Toch kun je ervan uitgaan dat je melk van goede kwaliteit is. Voedingsstoffen in de melk kunnen niet “op” raken.

Wat wel kan zijn dat je melkproductie toch iets achterblijft bij de vraag vd baby. En dat je kindje dan vaak wil drinken is eigenlijk een goed teken: hij heeft het nodig en geeft een duidelijk teken. En door daar aan toe te geven krijgt hij meer binnen en gaat weer groeien.

Het is ook goed om te kijken of er iets anders aan de hand is: mogelijk ben je al vast voedsel aan het bijgeven? En als dat steeds meer is, dan neemt dat soms “de plaats in” van de melk. En moedermelk bevat in vergelijking met groentehapjes veel meer calorieën.
Er zijn nog veel meer invloeden te bedenken, maar misschirn heb je voorlopig genoeg aan dit antwoord?

lijn smal

Vraag

Mijn baby is 6 maanden en ik geef 5 keer borstvoeding en 1 bio groente hapje wanneer kan er dan 1 voeding vanaf doen? En wanneer kan ik met fruit hapjes beginnen?

Antwoord
Het ligt er een beetje aan, dat is namelijk niet met een”regel” vast te stellen.
Nu je baby 6 maanden is mag je geleidelijk steeds meer hapjes bij gaan geven, op geleide van de “trek” van je baby. Is je baby er blij mee, dan kun je de hoeveelheden opvoeren. Je kan nu al met fruit beginnen, maar ook al met brood, evt pap, aardappel, zacht vlees, en gezonde tussendoortjes.

Daarmee zal er misschien een borstvoeding gaan vervallen, omdat er steeds meer ander eten bijkomt. Je mag als drinken een beetje water, thee, wat groenten of vruchtensap (vers) geven. Kijk op het voedingscentrum voor leuke ideetjes. Met 4x borstvoeding heb je een goede basis!

lijn smal

Vraag

Is het mogelijk dat je een regeldag gemist hebt? En zo ja, wat is daar het gevolg van?

Mijn zoontje is bijna 12 weken oud, krijgt volledige borstvoeding (6x per etmaal) en is een heel tevreden kindje. Hij is daardoor soms wat moeilijk te lezen. Hij geeft niet duidelijk aan wanneer hij gevoed wilt worden en hij heeft recent een dag gehad waarop hij veel op zijn handjes sabbelde en smakgeluiden maakte. Ik heb daar toen niet op ingespeeld door extra te voeden, omdat ik het gedrag niet herkende. Achteraf denk ik dat het wellicht een regeldag geweest zou kunnen zijn. Wat als dit zo is geweest? Heeft dit nu gevolgen voor mijn productie en krijgt mijn zoontje nu te weinig?

Antwoord
Soms gaat zo’n dag ‘onopgemerkt’ voorbij. En sommige kindjes zijn uitermate tevreden, en laten geen of minder duidelijke hongersignalen zien. Op zich niet erg, maar het betekent wel meer alertheid op groei en luiers. Groei vanaf 3 maanden moet minimaal zo’n 90 g per week zijn en de luiers moeten goed nat zijn, reukloos en transparante urine bevatten. Zolang dat goed gaat kun je in zijn ritme blijven voeden. En merk je of mindere luiers, of minder groei of ongedurigheid, dan kun je tijdelijk wat vaker aanleggen om de produktie te stimuleren.
Veel plezier met voeden!

lijn smal

Vraag

Mijn dochter is nu 7 weken oud. Ik geef volledig borstvoeding.

Ik ben onlangs begonnen met kolven om mijn dochter in elk geval te laten wennen aan een flesje. Nu pas 4 keer gekolfd.

Wat ik lastig vind, is om te bepalen wanneer ik het beste kan kolven om een voorraad aan te gaan leggen voor als ik straks (over 5 weken) weer moet gaan werken. Daarnaast ben ik toch wel bang dat ik te weinig hoeveelheid kolf. Nu bij de laatste 2 keer had ik uit 1 borst 120 cc en de ander 80 cc. Bij het voeden met een flesje lijkt ze na dat nog steeds honger te hebben. Ik geef maar 1 flesje van 120 ml per keer. Kan ik die twee flesje van een keer kolven bij elkaar doen of moet dat gescheiden blijven? Bij het voeden via de borst drinkt ze tussen de 35 minuten en een uur.

Antwoord
Top dat je gaat kolven op het werk. Zo kan je dochter toch nog jouw melk krijgen en kan je doorgaan met borstvoeding op de dagen dat je niet werkt. En je kolft veel! Dat het per borst verschilt is normaal. Je baby drinkt ook steeds verschillende hoeveelheden. Begin met een voorraadje opbouwen ‘sochtend na de eerste voeding als je wakker bent en gaat opstaan. Dus eerst dochterlief voeden en dan direct erna kolven. Richt je op totaal zo’n 30 cc en vries het in. Als je dat elke ochtend doet heb je na 5 dagen 150 cc en dat is een gemiddelde hoeveelheid als zij een flesje drinkt. Voor je eerste werkdag heb je 3 voedingen nodig (over t algemeen) dus je moet dan nog 10 dagen doorgaan met voorraad opbouwen.

Ga je nu een keer een voeding weg, dan gebruik je van je voorraad 150 cc. Omdat je weg bent zul je wél moeten kolven (immers die voeding krijgt zij dan niet uit de borst). Zorg dan dat je 150 ml kolft en doe die hoeveelheid “terug” in de vriezer. Gekolfde melk van dezelfde dag en dezelfde temperatuur mag je bij elkaar doen.

lijn smal

Vraag

IK heb een vraag. Ons zoontje is nu bijna 4mnd. Ik geef volledige bv en geen bijvoeding. Nu komt hij sinds 2 dagen maar 4x per 24u.

Híj is niét suf, is alert, weegt 8 kilo en plast goed.

Ik geef hem overdag rond de 4u voeding. Als hij niet uit zichzelf komt, maak ik hem wakker voor de voeding.

Zijn dit niet te weinig voedingen voor zijn leeftijd?

Antwoord
olang je voedt op verzoek (als zijn verzoek 4x is) en hij in goede “conditie”is ( de dingen die je noemt) is het goed. (Geeft hij aan weer tijdelijk meer te willen, ga daar dan op in. Het kan dan namelijk zijn dat hij een groeispurt doormaakt).
8 kilo zegt mij niet zoveel. Het is belangrijker aan te geven hoeveel hij groeit. Een gezonde, volledig borstgevoede baby heeft een verwachte groei van minimaal 90 gram per week vanaf de leeftijd vanaf de vierde maand.

lijn smal

Vraag

Hier een zoon van 5 weken oud. Sinds het begin zit er weinig ritme in. Nu snap ik dat hij nog jong is dus ook lastig is. Volgens mij heeft hij nu een regelsprong. Ook geen probleem. Wel wat ik nu laatste dagen heb is dat ik weinig kolf. Ik moet over een maand werken en zie de bui al hangen dat het kolven lastig gaat. En hij nog vaker komt.

Live voeden gaat redelijk. Hij komt soms heel snel weer en hij kan slecht slapen overdag na 2 borsten. Dan heb ik het idee dat hij te weinig krijgt. Maar ik kan nu geen kant op. Dus als ik ga werken wil ik geen fv geven. Hoe krijg ik meer gekolfd of mij productie omhoog geschroefd?

Nu krijg ik geen kans om te kolven want hij is er al heel snel.
Verder groeit hij nu goed. En plast goed en poept ook goed, heeft wel wat last van krampjes maar niet enorm veel en vaak. Dus verder een gezonde baby.

Antwoord
Als ik het zo lees, maak je je zorgen over je toekomstige produktie, terwijl je baby goed groeit en gezond is. ‘Zorgen hebben’ werkt averechts op je produktie, en al helemaal op het kolven, aangezien je je toeschietreflex dan hard nodig hebt zonder baby.

Dus zorg voor wat meer ontspanning is mijn eerste advies. Bijvoorbeeld na een voeding van ongeveer 10 uur, je hebt dan beide borsten volop aangeboden, ga je bijvoorbeeld een ommetje maken met de wagen, een boodschap doen, een bezoekje plannen, naar de stad. Of je doet hem in de draagdoek/zak en rommelt wat aan in huis/tuin. Om het patroon te doorbreken en iets voor jezelf te doen.

Qua kolfadvies raad ik je aan om je voorraadje verder op te bouwen door kleine beetjes per dag bij te kolven. bijvoorbeeld na de eerste voeding ochtend (zeg 8u) , leg dan warme compressen op je borsten en kolf dan 10 min na (gebruik borstcompressie) Ook al komt er weinig, zo krijg je toch een aanvulling op je voorraad. Doe dit liefst elke ochtend. Alle beetjes opsparen in de vriezer. Elke ochtend 30 cc levert na 1 week ca 2 voedingen op. Als je eenmaal tussen de 500 cc en 1 liter van je eigen melk in de vriezer hebt liggen, kun je met een gerust hart gaan werken.

Op het werk kolf je ca 3 x. Als je je baby op verzoek steeds hebt aangelegd, is je produktie op peil. borstcompressie, wartme , evt Syntocinon spray zijn stimulerende tips. Kleine extra’s gebruik je van je eigen voorraad en mogelijk nog wat extra’s op thuis-dagen. En voor en na het werk direct weer aan de borst (sommige moeders voeden op het kinderdagverblijf) helpt een eventuele daling of tekort weer op te krikken.

lijn smal

Vraag

Mijn zoontje van 8 weken heeft al een week groene ontlasting(iedere voeding/verschoning). De borstvoeding lijkt verder goed te lopen, meld zich tussen 2-4 uur voor een voeding. Snachts zit er regelmatig 6 uur tussen. Voldoende natte luiers, bijna iedere voeding ontlasting. Moet ik me zorgen maken? Ik heb mijn vorige drie kinderen gemiddeld 2 jaar gevoed, kan ik nu opeens te magere melk ofzo hebben?

Antwoord
Alles schijnt eigenlijk goed te gaan en ontlasting kan allerlei kleuren hebben waarbij alle schakeringen tussen geel en groen het meeste voorkomen. Aangezien je geen andere bijzonderheden noemt, zou je je geen zorgen hoeven maken. Oorzaken kunnen zijn: jij eet bepaalde groente of andere etenswaren met een bepaalde kleurstof; soms een te snelle passage tijdens de vertering, soms een virusje wat je kindje onopgemerkt bestrijdt, soms te trage groei en soms te veel melk. Met een goed groeiend, tevreden baby die een mooi ritme heeft zoals je beschrijft: geen zorgen.

lijn smal

Vraag

Mijn dochter is nu 10 weken oud en krijgt volledige borstvoeding die goed loopt.

Omdat ik over 1,5 maand weer ga werken ben ik begonnen met het laten wennen aan een fles. Maar dit gaat erg moeizaam. Ze vind het wel oké om de fles in haar mond te hebben, maar lijkt niet te begrijpen wat ze ermee moet doen.

Toen ze een week of 5 was heeft ze wel al eens uit een fles gedronken, dat ging toen prima! Toen wellicht het fles drinken dom genoeg laten verslappen want die keer ging immers zo goed en ik had een grote angst dat ze mijn borst niet meer zou willen.

Maar hierdoor nu dus problemen.
Heb jij tips de fles aan te leren?
We proberen nu een keer of 3 per dag met direct gekolfde melk.
Om de 3 dagen proberen we een andere speen.

Is het een kwestie van lange adem en wachten tot kwartje valt?
Op welk moment kan ik het best oefenen?
Kan ik direct daarna de borst aanbieden of moet er tussen fles en borst tijd zitten?
Hoelang per keer bied ik de fles aan?

Antwoord
Ja ik heb talloze tips voor het aanleren, maar ik me moeten beperken tot het beantwoorden van je vragen.
Een keer of 3 per dag: dat kan, maar het moet absoluut geen stressfactor worden. Kijk hoe lang ze het volhoud zonder prikkelbaar te worden. Met afleiding, lopend, zingend. Als ze overstuur wordt werkt het averechts. Met direct gekolfde melk: prima. Je kan nog variëren in temperatuur.

Beste op haar vrolijkste , relaxte moment van de dag: het moment dat ze het meest leergierig is. Of juist als ze een beetje slaperig is (dan valt ze nog wel eens terug in haar reflexen). Lukt het niet, dan de borst: is prima. Zuigt ze even? Prijs haar de hemel in. Heeft ze 10 min op de speen gekauwd? ook best, ze heeft misschien wel wat binnen.
Andere speen kan je inderdaad proberen. Heb vandaag een speen gezien die huidkleurig is, soepel en zacht , met langzame flow, komt uit de VS (ik noem geen merken).

Het probleem is niet dat ze het niet wil, ze snapt het gewoonweg niet. Zuigen was een reflex en dit heeft ze omgezet in aangeleerd gedrag waarbij het animale zenuwstelsel is ontwikkeld. Soms lukt het , soms niet.

Voor meer advies, graag contact opnemen voor het maken van een (telefonische) afspraak.

lijn smal

Vraag

Mijn zoon van 4,5 maand gaat tussen 7 en 9 naar bed en slaapt dan 6 tot 8 uur. Echter na de nachtvoeding is hij, ondanks dat hij aan de borst in slaap valt, opeens klaar wakker, waarna hij pas na 1,5 uur verder wil slapen. Na zijn laatste voeding drink ik twee glazen cola. Kan dit van invloed zijn?

Antwoord
Het patroon wat je beschrijft valt onder de categorie “normaal”. Jouw baby kan best door een voeding heen slapen zo te lezen. Maar kennelijk heeft hij zijn waakmoment na de nachtvoeding (alsof hij dan wil opstaan) . Dat zou in weze kunnen, maar komt niet zo handig uit voor jullie.

De invloed van de cola acht ik klein, maar het valt natuurlijk wel uit te proberen om 2 glazen water te nemen gedurende een paar dagen.

lijn smal

Vraag

Mijn dochter is nu bijna 4,5 maanden oud, en ik geef volledig borstvoeding. Sinds het begin is dit echter al een soort achtbaan, het is nog nooit een week lang achter elkaar goed gegaan. Ik ben meteen begonnen met goede kloven, spruw, overproductie en een heftige TSR. Met hulp van lactatiekundigen is dit grotendeels opgelost, maar het heeft nog tot ze ruim twee maanden was geduurd tot ze echt goed kon aanhappen en niet meer enkel mijn toeschietreflex opslokte.

Toch blijven we problemen hebben. Ze heeft last van verborgen reflux (maar groeit goed), en ik blijf rommelen met productieproblemen. Ik ga zo lijkt het continu heen en weer tussen te weinig melk en te veel melk.

Bij te weinig melk: Dochter is dan bozig aan de borst, weigert de borst regelmatig omdat het haar te langzaam gaat, en dat duurt dan voort totdat ik met een kolf de boel handmatig weet op te krikken (met haar clustervoeden werkt slecht, omdat dat frequente voeden haar meer pijn en maagzuur geeft). Het geeft mij veel slaapgebrek en onrust omdat ik alleen genoeg kolf dan door ’s nachts extra te kolven. Zij is wat rustiger want met bv uit de fles is er minder gedoe.

Bij te veel melk: Dochter is heel onrustig. Ze wil graag drinken, maar geeft na een paar slokken vaak op omdat het haar te vlot gaat. Daarbij doet TSR laten wegstromen weinig, want eigenlijk blijft er voor iets van 100ml zo veel druk op staan. Daardoor drinkt ze dan een paar dagen weinig, maar heeft door alle lucht en de snelle melkstroom toch veel last van haar maagje. En slaapt dan zowel overdag als snachts heel erg slecht. Bij mij ontstaat er dan op gegeven moment stuwing. Maar omdat de afname zo veel lager is, stelt dat na een dag of wat weer bij.

Zo ga ik dus al een tijd in een tijdsbestek van tien dagen heen en weer tussen onder en dan weer overproductie, met ertussen een paar dagen dat er evenwicht lijkt te zijn, en we allen blij zijn. Die dagen drinkt ze zo’n 7 tot 9 keer per etmaal, op maandag en dinsdag 1 flesje met bv, woensdag tot vrijdag 4 flesjes met bv (creche), in het weekend gemiddeld 2 flesjes met bv. Het lijkt vooralsnog nodig te zijn om altijd dat ene flesje te geven en nooit een dag helemaal niet live voeden, want ze is gevoelig voor zuigverwarring. Met dit “regime” is dat nu al 6 weken niet voorgekomen gelukkig.

Mijn vraag is hierbij: heb je misschien een tip voor hoe ik kan stoppen met dat ge-heen-en-weer? Afgezien nog van dat het voor mij vermoeiend is, vind ik het ongelofelijk zwaar voor mijn dochter dat ze hierdoor nooit een week aaneen eens wat minder last heeft. Op goede dagen kan ze vrolijk schaterlachen en heeft ze nauwelijks echt pijn, op die slechte dagen moeten we alles op alles zetten om haar soort van in een ritme te houden tegen de oververmoeidheid, en kan er nog net een glimlachje vanaf.

Antwoord
Dat is een heel verhaal! En op de lastige momenten heel vervelend voor jullie. Ik denk dat ik per mail misschien niet een volledig advies kan geven, immers ik zie niet jullie interactie en hoe jullie dochter zich gedraagt. Maar ik zal een poging doen je tenminste wat tips te geven.

Belangrijk is: je pakt het in principe goed aan, je hebt door waar de schoen wringt en weet wat er aan de hand is. Je lichaam met haar hormonen fluctueert (afhankelijk van stress, inspanning, drinkgedrag baby) en dus de hoeveelheid melk en hoe hard het gaat. Je doet je best. en je kan niet forceren dat het altijd goed gaat. Dus een tip is: blijf van die positieve momenten vooral genieten, en accepteer de negatieve (makkelijker gezegd dan gedaan)
Je kan er eigenlijk niet zoveel meer aan doen, qua borstvoeding, dan dat je nu doet. Door moedermelk te geven geef je haar in ieder geval de allerbeste voeding.

Eventueel kan je proberen er meer ritme in te brengen. Bijvoorbeeld: altijd 2 borsten (indien je dat gewend bent), met eenzelfde tijd ertussen op enigszins vaste momenten. Op werk ook op die momenten kolven. Streven naar eenzelfde ritme op creche en thuis. Dit klinkt in strijd met voeden op verzoek- het is meer voeden op ritme.

Ik adviseer niet het rust regelmaat mantra, want elke kindje is verschillend en je moet vooral doen wat jullie zelf het fijnst vinden.

lijn smal

Vraag

Ik heb een vraag. Sinds jaren heb ik weer een koortslip (en een kleine van 7,5 week). Ik weet dus dat ik erg voorzichtig moet zijn en veel handen wassen et cetera, maar ik vroeg me af of ik ook L-lysine tabletten (1000mg, 1x p.d.) mag slikken als ik borstvoeding geef. Die tabletten hielpen me eerder altijd goed om koortslippen te voorkomen/sneller te laten afnemen. De meningen lijken online namelijk nogal verdeeld.

Antwoord
L-lysine mag je gewoon gebruiken als je borstvoeding geeft. Het is een essentieel aminozuur wat geen kwaad kan, komt van nature voor als bouwsteen van je eiwitten.
Sterkte met de koortslip!

lijn smal

Vraag

Op werk merk ik dat ik normaal 350 ml op een dag kolf( 2x kolven) Zoon (6 mnd bijna) drinkt echter iets meer op een dag bij de oppas 3x 140 ml. Is het verstandig om extra te gaan kolven voor het slapen gaan om de Productie een boost te geven?

Hoe integreer je vaste voedingsmomenten met een bv schema om geen productie dip te krijgen? Ik durf namelijk niet los te laten om langer dan 4 uur tussen een bv moment te hebben ivm productie dip. Of werkt dat niet zo?

Is het verstandig als baby van 1900u tot 0700u slaapt ergens een keer nog te gaan kolven of went je lichaam daaraan past het vraag en aanbod systeem zich aan?

Antwoord
Je kan altijd proberen je productie een boost te geven door extra te kolven (of aan te leggen). Belangrijk daarbij na te gaan wat de reden is dat je productie gedaald is (en eerst díe oorzaak wegnemen).

Inderdaad raakt je lichaam gewend aan je vraag en aanbod ritme. Dus bij een nacht doorslapen en overdag voeden blijft je lichaam overdag meer melk maken dan ‘s nachts. Ga je dus ‘s avonds voor het slapengaan standaard kolven, dan je produktie omhoog, maar mogelijk alleen voor de late avond (dit is per persoon, per leeftijdsfase en gedrag baby verschillend) Wel handig als je extra melk wil hebben voor de oppas.

Als je vast voedsel wil bijgeven, doe dat dan eerst na een borstvoeding. Bijv na ochtend voeding en na avondvoeding In de loop van de weken zal dat soms omgedraaid worden en stijgt de behoefte misschien ook en dan valt een vast voedselmoment misschien tussen 2 bv momenten, of verschuift het naar voren. Dus dan kan het er bij 7-8 maanden als voorbeeld, zo uitzien:

7u: BV daarna brood
10u Fruit, daarna BV of gekolfd
12.30 brood, daarna BV of gekolfd
15.00 tussendoortje, fruit, groente, cracker, vers sap, thee , water of BV
17.30 warm eten (groeten + vlees, vis, ei, vleesv, + aardappel, pasta, rijst, granen)
19.00 BV voor het slapen gaan

lijn smal

Vraag

Ik vroeg me het volgende af. Onze dochter nu bijna 3 maanden heeft een regeldag gehad. ze slaapt nu eindelijk om 5 uur in slaap gevallen..Tot die tijs ieder uur gedronken. Moet ik ze op zulke dagen wel of niet wakkwr maken voor de volgende voeding?

Antwoord
Nee niet nodig hoor, ze regelt het vanzelf, er ontstaat een nieuw ritme. 

lijn smal

Vraag

Hallo, mijn zoontje is 3 maanden en heeft nog steeds 7 borstvoedingen per dag nodig. Als hij al eens een flesje afgekolfde melk krijgt, drinkt hij ze niet helemaal leeg en blijft heel onrustig tot hij aan de borst mag drinken. Ook s nachts meldt hij zich om de drie uur. Is er iets wat we hieraan kunnen doen?

Antwoord
Dat je zoontje “nog steeds” 7x aan de borst wil is volledig normaal. Ook al is hij 3 of 6 maanden, dan nog is het normaal. Hij heeft gewoon trek of dorst of soms zoekt hij troost of heeft behoefte aan zuigen en dat zit allemaal in borstvoeding. Sommige baby’s willen liever grote porties een paar keer, anderen willen frequenter kleinere porties: zolang je de behoefte van je baby volgt doe je het prima!

Het flesje neemt hij kennelijk voor lief: het neemt alleen het hoognodige, heeft een voorkeur voor de borst ( en geef hem geen ongelijk!) . Doorslapen is een proces wat voor sommige baby’s een aantal maanden duurt. Ook daarin verschillen baby’s en kun je ze niet dwingen. Lees maar eens “lekker slapen zonder huilen”, een boek waarin het slaapritme van de baby wordt uitgelegd.

lijn smal

Vraag

Ik heb een vraag omtrent borstvoeding en voedingssupplementen. Ik heb een potje met vitamines ect. gekocht die speciaal zijn samengesteld voor het haar.

Nu is mijn vraag of ik deze mag nemen terwijl ik borstvoeding geef.

Antwoord
Ik denk dat het geen probleem is, tenzij het vitamines of mineralen bevat die zeer hoog gedoseerd zijn en die je langdurig gaat gebruiken. Denk aan ijzer en vitamine B6.

lijn smal

Vraag

Goede morgen, ik heb een vraag. Wij gaan aankomende week met ons dochtertje van 7,5 maand naar Aruba. Nu twijfel ik heel erg of we haar wel mee moeten nemen en ben de opties aan het bekijken. Het idee is nu dat ze thuis blijft en mijn voorraad krijgt. En dat ik ga kolven op vakantie om te zorgen dat mijn productie op gang blijft. Nu is mijn vraag alsvolgt.

Als ik normaal op werk kolf kolf ik minstens een half uur omdat het natuurlijk belangrijk is dat ik zo veel mogelijk kolf. Alleen ga ik het nu niet bewaren omdat ik het niet mee terug kan nemen. Dus vraag ik me af of het alsnog nodig is om te zo leeg mogelijk te kolven. ( in mijn kraamweek is me verteld dat het voor je productie niet uit maakt hoe lang / hoe veel ze drinkt ) ik hoor het heel graag.

Antwoord
Allereerst je vraag over t kolven. Ja, zij kan jouw voorraad drinken en jij kan kolven en weggooien of doneren. Inderdaad hoef je niet persé heel lang te kolven. Dan zal je productie wel wat lager worden. Als dat tijdelijk is komt dat in veel gevallen wel weer goed bij hereniging, maar er is kans op wat terugloop.

Toch zou ik sterk adviseren om je baby mee te nemen, als je die keus nog hebt, want 1) ze zou zuigverwarring kunnen krijgen:: dat betekent dat ze bij jullie terugkomst de borst niet meer pakt. 2) de eventueel teruglopende melkproductie kan een overweging zijn 3) Ze komt net in de eenkennigheidsfase. Dan is het juist zo belangrijk dat ouders er voor haar zijn.

lijn smal

Vraag

Mijn dochter is net 1 jaar geworden, en krijgt om haar maaltijden heen nog steeds vaak borstvoeding. Ze drinkt vaak kleinere porties, dat heeft ze altijd al gedaan. Bij de maaltijden drinkt ze water, tussendoor en buiten ook. Maar ook zeker 6 (of 10, bij uitzonderlijk lompe of zieke dagen) voedingen van wisselende lengte over het etmaal, plus savonds voor bedtijd een fles (want mama wil ook wel eens een avondje niet thuis moeten zijn).

Het consultatiebureau vindt het veel te veel, maar wij vinden het prima. Ze eet goed verder, groeit en ontwikkelt keurig en is op alle creche virussen na erg blij. Ik heb een grillige melkproductie en wilde daarom niet zelf gaan afbouwen, maar onze dochter het laten bepalen. En zij gaat door!

Goed, prima zo dus, maar nu hebben we een probleem. Ze weigert sinds twee weken opeens de fles met regelmaat, en als ze ervan drinkt dan is het relatief weinig. Als ik er ben is dat geen probleem, maar op de creche is het lastig. Er zijn nu dagen dat ze maar 90 ml melk drinkt. Water drinkt ze nog wel daar, maar het is niet veel. Thuis drinkt ze echt nog maar een paar slokjes water.

Qua voedingsstoffen maken we ons helemaal geen zorgen want ze heeft genoeg aan zo’n beetje melk, plus wat ze sochtends en savonds bij me drinkt. De vochtinname vinden we wel zorgelijk. Ze raakt er erg verstopt door en plast echt maar op de ondergrens van acceptabel op die dagen. Als ik haar bij thuiskomst vervolgens onbeperkt laat drinken bij me, eet ze uiteraard maar heel weinig en slecht want ze zit vol van de melk. En dan slaapt ze natuurlijk weer belabberd want HONGER. Vier dagen per week zitten we dus in een fijne vicieuze cirkel. Wat zou je me aanraden om te doen?

Antwoord
Heerlijk dat ze borstvoeding krijgt! Lekker mee doorgaan. Het CB zou beter moeten weten: moedermelk op deze leeftijd is supergezond , boordevol antistoffen (lijkt meer op colostrum) en ook nog gezellig en troostend. Tip: van de fles naar de beker. Kan ik heel kort in zijn. En vaak kleine slokjes aanbieden, ook thee, water, vers vruchten of groentensap. Smoothies ( met bijv beetje yoghurt erdoor). En vochtrijk eten kan ook nog een tip zijn: soep (zonder zout) e.d.

lijn smal

Vraag

Mijn zoontje is 5,5 maand. Ik geef vanaf het begin borstvoeding. Toen hij 3 maanden was ben ik op advies van het cb kunstvoeding gaan bijgeven omdat ze dachten dat hij niet genoeg kreeg. (De groeicurve liep iets onder gemiddeld en hij huilde veel, sliep weinig. Helaas is dit met extra voeding niet verbeterd.)

Hierdoor liep de productie verder terug, waardoor ik meer moest bijvoeden. Inmiddels heb ik het weer wat op kunnen schroeven en geef ik om 8 uur, 12 uur, 16 uur en 21.30 uur eerst de borst en dan krijgt hij zoveel hij nog wil kunstvoeding uit de fles. Soms hoeft hij niets meer(met name in de ochtend) meestal geef ik tussen de 60 en 150 cc kunstvoeding.

Om 19 uur krijgt hij alleen de fles.

Ook kolf ik regelmatig na, na een voeding. Ik ben dit een beetje moe en zou graag afbouwen en 2 voedingen behouden per dag. Is dit haalbaar op deze leeftijd of kan ik dat wel vergeten? Ik hoor graag uw reactie.

Antwoord
Als je van het kolven af wil, dan is het eenvoudigste om dat te verminderen. Omdat je nakolft kan je gemakkelijk van 4x nakolven (als je dat normaliter doet) naar 3x, dan de volgende dag naar 2x en nog een dag later naar 1x en dan naar 0. Dat zou dus betekenen dat je binnen ongeveer een week van het nakolven af kan zijn (ligt een beetje aan je frequentie en hoeveelheden).

En wil je daarna ook verder de borstvoedingen afbouwen, dan zou je kunnen beginnen om die van 16u te vervangen en na 1 week die van 12 uur. Je hoeft dan waarschijnlijk geen fles na te geven, want zo blijft de productie op peil.
Op dat moment is je kindje ook 6 maanden en kun je overdag ook andere hapjes bijgeven.. Mooi om dan de borstvoedingen van 8u en half 10 avond te behouden. Als je kindje nog wat ouder is kan na verloop van tijd de hoeveelheid kunstvoeding omlaag (omdat er dan meer ander vast voedsel en drinken bijkomt).

Tip: afhankelijk van wat je wil: je kan er ook voor kiezen om de borstvoeding niet af te bouwen, maar juist de kunstvoeding af te bouwen met 6 maanden en in plaats daarvan hapjes uit te gaan breiden.

lijn smal

Vraag

Mijn dochter is nu bijna 6 weken oud en de borstvoeding gaat vanaf de geboorte al erg goed! Nu zou ik graag wat meer vrijheid willen door af en toe wat langer weg te kunnen en dat mijn man haar kan voeden met een fles. Als ik na een voeding kolf, krijg ik zo’n 20cc, dus ik moet echt sprokkelen voor een volledige voeding en ik wil eigenlijk niet de hele dag ook kolven na het voeden. Mijn vraag: mag je melk van verschillende dagen bij elkaar doen voor 1 voeding? Of heb je andere tips? Bedankt!

Antwoord
Als je melk op gaat warmen, en je hebt beetjes van verschillende dagen gespaard, mag je het op dat moment bij elkaar doen.
Als je 20 cc per dag gespaard hebt, heb je na 5 dagen al een aardig flesje vol , wat gegeven kan worden.

Ik raad aan om 1x per dag na te kolven voor je voorraad, het liefst na je eerste voeding in de ochtend. Dan gaat het kolven meestal het makkelijkst en lukt het je misschien 30 cc te sparen. Na 4 dagen heb je dan 120 en dat is een prima hoeveelheid. Op het moment dat dat flesjes gegeven wordt , zal jij moeten kolven. Als het je dan lukt om 120 te kolven, dan heb je je voorraad weer aangevuld.

lijn smal

Vraag

Onze dochter is ruim 7.5 maand oud. Ze zit zeker al 6 weken op nog 4x borstvoeding per dag; +- 7 – 11 – 15 – 19u. Voor de nacht kolfde ik nog ivm stuwing. +-4 weken geleden ben ik gaan afbouwen met borstvoeding. Eerst de voeding van 11 en 15u borstvoeding in de fles en kolven om 13.00. Na 1/1.5week kolven voor de nacht weggelaten. Nu sinds 1w ook het kolven van 13.00u weg. Ik geef haar dus nog borstvoeding om 7 en 19u en om 11 en 15u krijgt ze borstvoeding/kunstvoeding uit de fles. De ochtend en avond borstvoeding wil ik graag behouden maar ik merk dat mijn productie terug loopt. Heeft u tips hoe ik de productie weer kan doen toenemen?

Antwoord
Vraag en aanbod blijven de productie bepalen. Dus zolang je s ochtends en s avonds aanlegt en je kindje blijft drinken, wordt er weer melk aangemaakt. Waaraan merk je dat het terugloopt? Je borsten kunnen wat minder vol voelen, maar dat Zegt nog niets. Je kindje kan wat mopperiger worden, ze moet dan iets meer moeite doen. Leg in dat geval tijdelijk wat vaker aan ( bijv in het weekend). Daarmee wordt de productie gestimuleerd.

lijn smal

Vraag

Onze zoon van 6 maanden krijgt sinds 1,5 week 1 fles hero kunstvoeding om 19.00 uur. De rest van de voedingen is nog borstvoeding met 2 keer daags een groenten en of fruithapje. Echter heeft hij de eerste 3 dagen heel goed geslapen op de kunstvoeding wat ook de rede was om hierop over te gaan. Maar nu begint hij last te krijgen van obstipatie en nachtelijke buikpijn waarop hij 20cc water extra krijgt. Bij het introduceren van hapjes had hij ook veel last van buikpijn. Daarom waren we toen weer begonnen met orthiflor waar hij goed op reageerde. Heeft u tips of adviezen voor ons?

Antwoord
Mijn dochter is 6 weken oud en slaapt en drinkt redelijk goed. Ze is sinds de geboorte 850 gram bij, heeft voldoende plaspampers en ze doet ook enkele keren per dag haar grote behoefte. Toch ben ik soms wat onzeker over de borstvoeding, vooral ‘s avonds. Rond 19u begint ze met clusteren, ze wil dan non-stop aan de borst. Na een uurtje wordt ze zelfs kwaad en gefrustreerd, het lijkt dan alsof er weinig tot zelfs geen melk meer komt. Dit clusteren duurde tot week 4 soms zelf tot 2u ‘s nachts waardoor ik helemaal uitgeteld was.

Ik viel regelmatig in slaap tijdens het voeden, wat ik zelf liever niet heb. Ik kreeg het advies om overdag af te kolven zodat mijn partner haar voor het slapen gaan een flesje kan geven en ik wat tijd heb om uit te rusten. We doen dit nu al een week en ze drinkt goed van het flesje maar nadien heeft ze redelijk heftig de hik en geeft ze soms wat melkje terug. Ze is dan onrustig door de hik maar nadien slaapt ze wel ongeveer 3,5u. Ik vraag me nu af of ze ‘s avonds niet te veel melk krijgt, ze clustert en krijgt daarboven nog eens een afgekolfd flesje van ongeveer 55 ml. Ook vraag ik me af of je te veel kan kolven.

Nu kolf ik na de ochtendvoeding af (ongeveer 75 ml), dit bewaar ik als voorraadje in de diepvries. Om 16u kolf ik nog eens na een voeding (ongeveer 55 ml) en dit gebruik ik dan ‘s avonds om een extra flesje te geven. Ben ik goed bezig of doe ik dit beter niet?

lijn smal

Vraag

Maak je geen zorgen om je melkproductie, die is zo aan je verhaal te horen, voldoende! Zeker als je nog wat nakolft geeft dat aan dat er meer dan genoeg is. Het is inderdaad prettig om wat van je eigen melk als extraatje te hebben. Eigenlijk laat je kindje normaal gedrag zien: s avonds clusteren om zich “vol te tanken”voor de nacht.

En dat het voor jou pittig is tot zo laat s nachts, en je dat oplost met een extraatje moedermelk wat schijnt te helpen, snap ik goed! Zal misschien weer een tijdelijke fase zijn, over 2 weken kan het weer anders gaan. Ze ontwikkelt zich zo snel, dat er vaak heel wat onrust is. En soms kan je er niet de vinger op leggen of dat nou door eten, slapen, groeien, lucht, bewegen of je eigen hoedanigheid is. Kortom, je bent goed bezig!

Antwoord
Naar dat hij zo’ n buikpijn heeft van andere voeding. Misschien dat het voor hem toch prettiger is om de borst s avonds te geven. Doorslapen is natuurlijk ook heel fijn, maar sommige baby’s hebben ‘s nachts gewoon een extra slokje nodig en worden nog makkelijk wakker. Dit is normaal. De vaste hapjes rustig opbouwen met brood, vis, vlees, ei, pasta, rijst , aardappel, div groenten, granen enz. Neem de meest “zachte” varianten. Water en thee geven is okee. Ondertussen blijft de basis borstvoeding, die qua hoeveelheid vanaf 6 maanden langzaam vermindert. 

lijn smal

Vraag

Mijn baby is 10 wk. Maar drinkt tussen 9 a 10 voedingen.

Ik lees vaak dat andere baby’s doorslapen en 7 a 8 voedingen hebben.

Kan ik iets aan mijn melk veranderen zodat hij ook wat langere periodes heeft qua voedingen?

Antwoord
Beste, iedere baby is verschillend. Als jouw baby 10 x aan de borst wil dan is dat niet raar. Aan je melk kun je zowiezo niets veranderen: die is uniek. Ieder mens eet en drinkt en slaapt verschillend. Het kan helpen om lid te worden van het borstvoedingsforum op fb. Dan ontmoet je veel voedende moeders die dezelfde vragen hebben. 

lijn smal

Vraag

Vanaf maandagavond kolf ik tien minuten na de laatste voeding en tien minuten na de eerste voeding met een dubbele elektrische kolf(medela mini electric plus).Dat levert mij 25cc op.
vandaag(donderdagochtend) is de hoeveelheid gekolfde melk nog niet toegenomen. borstcompressie had geen resultaat. moet ik nu 1 dag na elke voeding tien minuten kolven? is er iets anders wat ik kan doen om het omhoog te krijgen?

Ik wil voor de komende drie maanden naar de situatie dat ik in de ochtend en in de avond een keer kolf voor voorraad en de baby gewoon borstvoeding fulltime kan geven.

Antwoord
Mijn eerste vraag is, hoe oud is je baby?
Bij een jonge baby (eerste weken) is het namelijk helemaalnietzo gek dat je weinig nakolft. De produktie is vnl op je baby afgesteld, dus je maakt precies aan wat je baby drinkt. Daar komt bij, dat jou babyenorm aan het groeien is, dus steeds wat meer zou kunnen vragen. als je in die opgaande lijn zit, blijft er vaak ook nietzoveel te kolven over. Dus dan lijkt het of je produktie niet toeneemt, maar in werkelijkheid gebeurt het wel, alleen drinkt je baby meer (of sneller).
Ook heb ik de vraag hoe vaak je voedt en hoe je baby groeit.

Je kan je kolfritme ook eens wijzigen. Houdt bijv pauzes. Wissel eens af in enkelzijdig/dubbelzijdig, zet hem eens zachter (vaak wordt de kracht veelte hoog om maar zo snel mogelijk te kolven- wat averechts werkt) Gebruik warmte voor het kolven. Of kolf eens tegelijk met het voeden van je baby. Je kan ook vaker kolven wat je zelf voorstelt, maar dat heeft een behoorlijke impact op je dag. Pak momenten waar je baby een patroon van wat langere tijd ertussen om tussendoor kort te kolven.

verder, er zijn vrouwen die nou eenmaal niet zoveel kolven, stel je verwachting bij. Bedenk maar eens dat je na 4 dagen a 7 dagen een extra voeding bij elkaar hebt. Dus in 3 weken 3 voedingen. Dit is heel normaal. (veel vrouwen bouwen in een maand dus een voorraad op van 4 voedingen voordat ze starten met werken.) Veel succes!

lijn smal

Vraag

Mijn zoontje reageerde heel sterk op de vitamine d en k op de 8ste dag.
Dit was bij mijn 1ste zoon ook al zo. Heb het internet afgespeurd en het blijkt wel vaker voor te komen.
Nu is mijn vraag: Kan ik als bv moeder nu die vitamines slikken zodat ze voldoende binnen krijgen via de borstvoeding?

Na 10weken maakt ukkie zelf vit.k. en voor de d komen ze straks genoeg buiten.
Dus gaat me vooral om de vitamine k.

Antwoord
Het heeft geen zin om zelf vitamine K te slikken om daarmee een verhoging te creeeren in je moedermelk. Je maakt zelf al vitamine K aan, dus er zit al een kleine hoeveelheid vitmine K in je melk. Om precies te zijn: In de eerste 5 dagen (colostrum) bevat mm 0,23 microgram per 100 ml vit K, daarna loopt het iets op tot 0,25 microgram per 100ml mm van 30 dagen. Sommige ouders kiezen daarom voor geen suppletie met vitamine K. Dat is hun eigen keuze. Ik als gecertificeerd lactatiekundige volg het advies van de Voedingsraad.

Vitamine D komt niet meetbaar voor in colostrum, in 30 dagen mm nauwelijk een spoortje. Wat bekend is dat vettere moedermelk meer vit D bevat. Vitamine D moet zowiezo ook door moeder gesuppleerd worden tijdens de lactatieperiode, voor je eigen reserves. ook de baby moet vitamine D extra krijgen. Uit zonlicht, in ons land, en zeker met winter op komst en de hoge bedekkingsgraad van het lijfje en de kinderwagenkap bijvoorbeeld krijgt een ukkie maar erg weinig extra vit D! Misschien toch eens met een arts overleggen over een alternatieve toediening?

lijn smal

Vraag

Ik heb een dochtertje van 3 weken. Is met 41 weken geboren met 4kilo gewicht. Vanaf de allereerste dag valt ze in slaap tijdens het voeden. Ze drinkt letterlijk 1 a 2 min en valt in slaap. We proberen dan alles om haar wakker te maken (verschonen, kleding uit, handjes/voetjes/keeltje etc wrijven, koud washandje), maar het mag allemaal niet baten. Ze is dan heel vast in slaap. Nu was ze veel afgevallen en kwam maar niet aan dus ben ik begonnen met kolven en geven we haar de voeding in een flesje. Hierbij blijft ze wel wakker. Ook gaf ze veel melk terug, met de fles is dit iets minder geworden.

Mijn vragen nu:
– is het wel verstandig te kolven op deze manier?
– als ik haar aanleg, hapt ze en laat weer los.. Hele tijd.. Wat betekent dit?
– hoe zit het met regedagen en kolven?
Alvast bedankt!!

Antwoord
Je hebt t goed opgelost door te gaan kolven, zo krijgt ze jouwwaardee melk en loopt de produktie ook niet terug. Controleer op spruw in haar mondje . Ook het aanleggen zou je misschien kunnen verbeteren, want ze laat niet voor niets los. Soms kan de melk te snel gaan of juist te traag. het is moeilijk om ditte beoordelen via mail. Wellicht een lactatiekundige op huisbezoek laten komen?

lijn smal

Vraag

Ik heb een dochter van 16 week oud. Ze is te vroeg geboren en was dysmatuur. 36 week 1860 gram. Na veel kolven en gebruik van tepelhoedje kan ze nu eindelijk al twee weken zonder tepelhoedje drinken. We gaven haar regelmatig een flesje (afgekolfde voeding) tussen door. Advies van CB zodat als ik weer ga werken of weg moet kan ze uit de fles drinken.

Nu gaat het eindelijk redelijk goed om bij opa en oma te slapen (de oppas straks) nu wil ze de fles niet meer!! Ze weigerd hem ineens. Ik probeer elke dag een flesje te geven maar wil ze niet, als ze dan na het spelen weer in bed ligt (want uit de borst wil ze dan ook niet meer) huild ze zo lang tot ze de borst krijgt. Ik moet over drie week werken, en hoe moet dat nu?? Het gaat net weer een beetje beter (huilbaby) en nu dit probleem. Ze raakt (en ik) er helemaal van overstuur.
Ik hoop dat je me kunt helpen.

Antwoord
Dit is een lastig probleem. De oplossing is niet kant en klaar, maar dit zijn een aantal tips. Eerst weer beiden vertrouwen opbouwen. even een dagje geen fles proberen. Geduld is echt erg belangrijk. Ga je dan weer proberen, houd het positief. Blijf kalm en vriendelijk aanmoedigen. Iemand anders kan de fles geven, maar ook jijzelf of je man. Je kan het al lopend in de armen proberen. Of als je haar bijvoorbeeld in een draagzak hebt, en ze bijna in slaap valt. Of in een wippertje zetten. Maar vermijd frustratie en gehuil erbij, want dat werkt echt averechts (en dan gaat het nog langer duren).

Nog een manier is om de fles spelenderwijs aan te bieden. Verpak hem in een fel gekleurd papier oid met een rammeltje eraan, doe er geen melk in en laat je baby er van een afstandje naar kijken, dan naar graaien en tenslotte aan sabbelen. Accepteert ze de flessenspeen eenmaal als interessant sabbelspeeltje, dan kun je weer zoetjesaan wat melk erin doen en haar wat geven. Prijs haar de werled in als ze dan een teugje neemt. Succes!

lijn smal

Vraag

Ik wil graag maar maximaal 2 weken volledige borstvoeding geven. Daarna vind ik 2x per dag maximaal voldoende of misschien wel helemaal niet en volledige fles.
Nu is mijn vraag; hoe moet ik dat aanpakken? Meteen al beginnen met bijvoeden of na 4 dagen i 1 borst vervangen door fles en dan zo afbouwen?
Alvast bedankt voor uw reactie.

Antwoord
Als ik je goed begrijp wil je dus wel starten met borstvoeding te geven. Dat is mooi, zo kan je baby zijn eerste natuurlijke ´inenting´ krijgen met colostrum en beperk je het risico op veel soorten infecties. Om deze start optimaal te laten verlopen begin je met volledige borstvoeding te geven. Dus direct na de geboorte zorgen voor huid-op-huid-contact en je baby en jezelf de tijd geven de borst te zoeken en het eerste aanleggen te proberen.

De eerste paar dagen zijn om de borstvoeding op gang te laten komen. Na dag 3 a 4 krijg je waarschijnlijk stuwing en dan komt er automatisch meer melk voor je baby beschikbaar. Het is dan ook heel belangrijk je baby dan zo’n 7- 8x per etmaal aan te leggen, zo krijgt je baby voldoende binnen en worden je borsten goed geleegd en voorkom je daarmee verstoppingen.

Gedurende die dagen die volgen zal er melk gemaakt worden als je baby daarom vraagt. Dat heet het vraaag-aanbod principe. Ik zou dan in jouw geval na 1 week kijken hoe het gaat. Hoe ben je hersteld na de bevalling? Hoe gaat het met je baby? Genieten jullie van de borstvoeding? Is de start moeizaam? Hoe voel je je? hoe voelen je borsten? Heb je pijn? Hoe kijk je er dan tegen aan? het is van te voren vaak erg moeilijk te bepalen hoor. Dus als je na een week denkt, ik blijf mn idee, dan kun je gaan afbouwen. Vervang 1 voeding door de fles. Omdat je dat al snel na de geboorte doet, gaat het afbouwen vaak snel.

Dus na 2 dagen kijk je hoe het gaat met je baby, hoe reageert hij/zij op de kunstvoeding, hoe reageren je borsten en dan kan je nog een voeding vervangen enz. afbouwen is op geleide van baby en borsten. Tegen die tijd heb je allerlei ervaringen , gevoelens en gedachten en heb je vast ook je kraamverzorgster en verloskundige die je adviezen hebben gegeven. Als je tegen die tijd nog vragen hebt, hoor ik het wel. Je mag me ook bellen.

lijn smal

Vraag

Ik wil graag FV en BV gaan combineren omdat ik alleen BV best zwaar vind worden. Mijn zoontje komt nog steeds om de 3 uur en drinkt dan een half uur (hij is 4 maanden). Hoe kan ik het beste beginnen met het combineren? Krijg ik dan erg veel last van stuwing?
Hij krijgt al af en toe wel eens een flesje, en hij reageert daar prima op.
Alvast bedankt voor je reactie.

Antwoord
Voordat ik antwoord zal geven wil ik je het volgende nog even ter overdenking meegeven.
‘Om de 3 uur’ is voor een borstgevoed kind(in de leeftijd tot 6 mnd) heel normaal. Het zijn niet de baby’s, maar de producenten van FV die bedacht hebben om per keer de hoeveelheid voeding op te hogen zodat er wel 4 uur tussen MOET zitten…En laat je niet gek maken door je omgeving die zich voor de zoveelste keer afvraagt: komt hij nog steeds om de 3 uur??? (alsof het raar is dat ik om de 2 (!) uur een kop koffie zou drinken….. )

Je schrijft dat je BV best zwaar vindt worden. Ga eens na wat er precies “zwaar” aan is voor jou. Is het omdat jij alsmaar met de voedingen bezig bent? Of is het leven met een jonge baby best zwaar? Kom je aan je rust toe door even te gaan zitten voeden of is de combi werk en zorg zwaar en wordt je in je nacht nog vaak gestoord in je slaap?

Sommigen denken dat je door af te bouwen er veel voor terug krijgt…
We zijn als zorgverleners verplicht te wijzen op de gezondsrisico’s van FV dus vandaar deze belerende teksten…
Als je goed overwogen je keuze maakt, is het natuurlijk geheel aan jou en je baby, en het werkt als volgt.
Kies een voeding die toch al wat moeilijker gaat (doordat hij wat minder verzadigd lijkt te zijn) of die je qua tijdsplanning het beste zal uitkomen, om als eerste te vervangen. Meestal is dit een late middagvoeding of vroege avondvoeding. Je borsten raken dan ook het minste gestuwd. Kijk dit 3-7 dagen aan of je borsten dan weer soepel voelen.

Als je een FV geeft, kijk dan goed hoeveel je baby ervan wil drinken (dat is hij gewend van de borst)Dan kun je een andere voeding vervangen bijvoorbeeld de late avond voeding (als er nog een BV tussen zit) rond 10 a 11 uur. Of bijv de late ochtendvoeding. Naar gelang je eigen wensen en mogelijkheden kun je er nog een vervangen, zolang je het blijft spreiden en het geleidelijk doet. Kijk goed naar je baby, en voel steeds of je borsten soepel blijven. Succes!

lijn smal

Vraag

Mijn dochter is nu precies 1 maand oud en ik geef nog volledig borstvoeding. Ik kolf wel het meeste af, want mijn dochtertje heeft spruw en dat doet best veel pijn. Nu heb ik sinds 2 weken het idee dat ze niet voldoende meer heeft aan de voeding 110 cc. Na ongeveer een half uur begint ze te jammeren en als ik haar de fles dan geef of de borst dan hapt ze zo gretig en drinkt met grote halen. Kan het zo zijn dat mijn voeding niet meer voldoende voedt? Mijn dochter was de laatste keer op het consultatiebureau wel goed gegroeid, maar ik zit vanaf een uur of 18.00 tot 23.00 uur met onrustig, huilend kind. Hoe weet ik of ze voldoende voeding binnen krijgt?
Hoop dat u me kan antwoorden.

Antwoord
’s Avonds is het vaak het moeilijkste moment van de dag, want je hebt er zelf ook een dag opzitten, en je moet koken, wil even rust…Wat ik lees in je verhaal, is herkenbaar. Het valt binnen het “normale”gedrag van je baby. Jouw borstvoeding is prima. Je schrijft dat ze er goed op groeit. Dat is mooi, ze krijgt dus voldoende voeding! En jouw voeding is van superieure kwaliteit! Dat zij tussen 18 en 23 uur onrustig is na de voeding kan onder andere te maken hebben met de behoefte om wat vaker bij je te drinken uit troost, comfort, zuigbehoefte, verzadiging, slaapmutsje, verwerking van de indrukken van de dag, last van wat krampjes, de slaap nog niet echt kunnen vatten, maar toch moe zijn, enz. Aanleggen om aan die behoefte te voldoen is prima!!

Dat zal ze heerlijk vinden. En is het te pijnlijk, dan afgekolfde melk geven zal ook in een bepaalde mate aan die behoefte voldoen.Je kunt ook het badje dan doen, of een wandelingetje, of rond dragen, (in bijv draagdoek of zak)of gewoon lekker bij je houden, wiegen, troosten.
Nog even voor de duidelijkheid: genoeg voeding is te zien aan 3 belangrijke pijlers: gewichtstoename(min 140 g per week) 4 zware plasluiers per dag en een alerte baby indien wakker.
Wat (vaak) niet werkt: van de baby verwachten dat ze in hetzelfde slaapwaakritme zit als overdag, en met onrust en gehuil haar toch proberen in bed te leggen.

lijn smal

Vraag

Ons kindje is nu 3 weken en 3 dagen oud, ik geef borstvoeding en kolf ook af. Hoeveel cc mag ze hebben?

Antwoord
Het aantal cc´s is niet zozeer afhankelijk van de leeftijd. Wel van haar behoefte, en het gewicht kan ook een indicatie geven (daar gebruiken we de rekensom voor: 150 keer het aantal kilo wat ze weegt per 24 uur. Delen door aantal voedingen en je krijgt het aantal cc’s wat je aan kunt bieden in de fles.) Maar haar behoefte is dus veel bepalender. Probeer eens 100 cc, kijk wat ze ervan opdrinkt. de ene keer zal ze meer willen dan de andere keer. dat is normaal.

lijn smal

Vraag

Mijn tepel is wat krom. Wat nu?

Antwoord
Het is wel een erg korte vraag. Geef je borstvoeding? Ben je zwanger? Heeft je tepel die vorm altijd al? Is het aan beide kanten? Over het algemeen hoef je je geen zorgen te maken over de vorm van je tepel. Met zorgvuldig aanleggen van je baby verwacht ik er geen problemen mee. Maar dit zeg ik puur in z’n algmeenheid, want ik zie nu niets. Maak anders een afspraak met een lactatiekundige bij je in de buurt als je toch nog nader onderzoek wil.

lijn smal

Vraag

Sinds de geboorte van mijn dochter geef ik borstvoeding. Maar na de eerste 4 dagen, het bleek dat ze niet genoeg aan de borst had en dat ze daardoor steeds bleef afvallen. De kraamvergorgende raadde me aan om te kolven. Wat ik trouwens nog steeds doe. En vanaf de 8e dag werd me ook aangeraden om mijn baby Nutrilon te geven in combinatie met de borstvoeding.


Nu is mijn kind 3 weken en ik geef haar ongeveer 3 à 4 flesjes melk per dag. De rest is borstvoeding (of gekolfde melk). Het is duidelijk dat ik niet genoeg melk produceer want ik merk zelf dat mijn dochter nog steeds honger heeft als ik alleen de borst geef.


Aangezien mijn situatie heb ik drie vragen:
– klopt dat dat kolven het produceren van de moedermelk stimuleert?
– hoe kan ik mijn melkproductie verhogen?
– als ik over een paar weken nog niet genoeg melk heb om mijn kind te voeden, wat kan ik het best doen?

Antwoord
Jouw vraag is niet 1-2-3 te beantwoorden. Ik zal je uitleggen waarom en zo goed mogelijk toch antwoorden. Het probleem zit m in de oorzaak van de te lage productie. Als je weet waarom je te weinig melk aanmaakt kun je er vervolgens iets gericht aan doen. In jouw geval is het jammer dat je niet op die vierde dag of in de dagen erna een lactatiekundige erbij hebt gehad…maar dat is achteraf makkelijk gezegd. Dan kon er vastgesteld worden waarom de productie achterbleef.

De bevalling kan namelijk invloed hebben, de eerste uren erna, het aanleggen in die eerste week, het hele voedingsbeleid en jouw gesteldheid. Hoe is er bij gekolfd, (hoe vaak, hoe lang, hoeveel aangelegd, hoeveel huid op huidcontact enz.) de melkproductie komt op gang onder invloed van het hormoon prolactine. Dit hormoon blijft actief als er maar vaak genoeg wordt aangelegd en mits er geen beperkende factoren aanwezig zijn (wat ik dus nu niet kan nagaan).

Kolven kan de productie stimuleren, maar dit gebeurt niet bij elke vrouw op dezelfde manier. Er zijn moeders die met moeite kolven en de productie achterblijft en er zijn ook moeders waarbij overstimulatie optreedt. Ook hangt dit af van de manier van kolven, de kolf zelf, en hoe er is gestart. Kortom: er zijn grote verschillen. je vertelt dat je ook kunstvoeding bij bent gaan geven. daardoor zal je baby minder uit de borst drinken.

Je melkproductie kan je verhogen door je baby vaak aan te leggen, te wisselvoeden en bij goede groei langzaam de bijvoeding te verminderen. dit proces heet relactatie. Ik kan geen garantie geven dat je daarmee volledig borstvoeding zult kunnen geven, maar het is de moeite van het proberen waard! het beste is om er begeleiding bij te zoeken van een lactatiekundige bij in de buurt. Kijk op de site van de NVL, of als je in Zuid Holland woont, kun je een afspraak maken met mij. Dan een antwoord op je laatste vraag: elke druppel moedermelk is er 1! dus dan blijf je een combinatie geven van borstvoeding en kunstvoeding. Alles wat je aan moedermelk geeft is dus meegenomen. Sterkte!

lijn smal

Vraag

Mijn baby heeft last van krampjes maar vraagt toch constant om eten. Mag is dit blijven geven of krijgt hij daardoor nog meer last van krampen?

Antwoord
Beste Eva, voordat ik antwoord geef, hoe oud is jouw baby? En bedoel je met constant om eten vragen, dat hij steeds de borst wil?
Ik doe dus even een aanname: hij is ts de 1 en 3 maanden oud en krijgt volledig BV. Groeit hij goed? (ca 140 gram per week?) plast hij voldoende(ca 240 gram vocht aan luiers per dag) Hoe verloopt een voeding? (gulzig, zeker de eerste hoeveelheid?) Dit vraag ik omdat dit te maken kan hebben met de krampjes, en kan je door bijv een andere houding, inlasssen van pauzes, aanleggen aan 1 borst, evt voormelk wat afkolven etc, wat aan doen.

Blijven de krampjes nog steeds, dan kun je troost bieden door warmte massage draagdoek, rondlopen, laten zuigen. Dat zuigen kan aan de laatst gegeven borst zijn, dan komt er vaak niet zo veel meer uit, en aangezien dit de vettere achtermelk is, verzadigd dat een beetje, en wordt hij er mogelijk wat soezerig van. Een alternatief is zuigen op een vinger (indien hij bijvoorbeeld weer hele golven gaat binnenkrijgen want daar krijgt hij dan wel weer last van).

lijn smal

Vraag

Onze dochter is op dit moment drie weken oud. Toen ze geboren werd wilde ze niet aan de borst drinken. Dit leverde strijd op en ze was boos op de borst. We hebben toen cupfeeding en fingerfeeding geprobeerd. Na een paar dagen hulp er bij gehad en toen pakte ze de borst wel met een tepelhoedje. Daarna wilde ze telkens nog wel de fles. Ik had zelf ook het idee dat ze niet echt slikt aan de borst, wel zuigen (een paar keer en dan stopt ze weer). Vorige week heb ik een andere houding geprobeerd, de rugbyhouding. Ik merk dat ze in deze houding wel slikt.

Ze wil alleen lang niet altijd de borst pakken. Dan is ze boos en drukt ze de borst weg. Het lukt dan ook niet als we haar gekalmeerd hebben. Ze krijgt dan dus een flesje. Op dit moment is het ongeveer om en om met voeden, dus de ene keer aanleggen en dan een flesje en de andere keer direct een flesje met gekolfde borstvoeding. Ik vraag me af hoe we onze dochter zover kunnen krijgen dat ze doordrinkt aan de borst en niet meer zo boos is. Zelf heb ik het idee dat het haar niet snel genoeg gaat en dat ze daarom na het happen weer los laat. Zijn er nog tips in deze situatie?

Verder had ik afgelopen weekend 1 hele harde borst. Ik denk zelf dat het stuwing is geweest, maar het vreemde is dat ik minder kon kolven, voorheen kolfte ik 70 cc, nu nog maar 30/40 cc uit die borst. Is er iets wat ik kan doen zodat de productie in die borst weer oploopt?
Ik hoop dat je mij tips en adviezen kunt geven.

Antwoord
Mijn excuses voor deze late reactie. De mail is niet doorgekomen vrees ik, nu bij beantwoorden van een andere vraag zie ik hem opeens. Een reactie zal wel erg gedateerd zijn…ik hoop dat je ondertussen de weg naar een andere lactatiekundige hebt kunnen vinden. Om toch nog even op je vraag in te gaan: Ja inderdaad vindt ze een flesje dan sneller gaan dan de borst en zal ze protesteren als de borst langzamer gaat. Met een tepelhoedje moet ze ook nog eens extra moeite doen.

Tip is een andere fles die trager gaat, zoals bijv calma. verder zo min mogelijk fles geven en rustig blijven proberen. Harde borst kan zijn ontstaan door gebruik tepelhoed of niet goed legen vd borst. De stuwing die dan ontstaat zet de borst als het ware op slot (verstopt) en daardoor kolf je dan ook minder. Goed door warmen van te voren , goed laten drinken/kolven (en zonder tepelhoedje…) en koelen erna. wat je allemaal noemt is op zich wel een indicatie om eens iemand mee te laten kijken. Maar je zit nu waarschijnlijk al weer in een andere fase, dus mocht je nog een actueel probleem hebben dan kun je het toch weer via de site proberen.

lijn smal

Meer informatie

7 Voedingstips voor moeders die borstvoeding geven
Kolven op het werk. Wat zijn je rechten?
Borstvoeding geven: overal geaccepteerd? Of toch een taboe?
Als borstvoeding geven niet direct lukt: 6 gouden tips & trucs
Voedingsschema voor je baby. Wat heeft hij nodig?
Afgekolfde moedermelk bewaren. Zo kun je dat het beste doen!
Hoe gebruik je een zilverkapje?
Gouden tips voor een ontspannen borstvoeding
Wat is een tepelhoedje en waar is het goed voor?
Spruw, hoe ontstaat het en hoe los je het op?
Tepelkloofjes door het geven van borstvoeding kun je voorkomen
Het regelen van de melkproductie. Hoe loopt het lekker door?
Borstvoeding, van colostrum tot tepelkloofjes
De eerste keer borstvoeding

Bronvermelding

Tekst: Marion Middendorp
Stockfoto: 123rf.com

BabyBaby

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *